දේශගුණ විපර්යාස මැද දිවි ගෙවීම: වඩාත් උණුසුම් ලොවකට මුහුණ දිම

2015 දෙසැම්බරයේ ලෝකයේ රටවල් 195 ක් පැරීසිියේ දේශගුණ සමුළුවට සහභාගි විය. ගෝලීය උණුසුම  ඉහළයාම සෙන්ටිග්‍රේඩ් අංශක 2 () සීමා කිරීමට එහිදී ඔවුහු එකඟ වූහ.

2017 ජූනියේ දී ඇමරිකා එක්සත් ජනපද ජනාධිපති ඩොනල්ඞ් ට්රම්ප් ගිවිසුමෙන් ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය ඉවත් කර ගැනීමට අදහස් කරන බව ප්‍රකාශ වීමත් සමගම පැරිස් සම්මුතියට මරු පහරක් එල්ල විය. එහෙත් ලෝකයට ඉදිරියට යා හැකිය, ඉදිරියට යන්නේය.

මේ නව ලිපි මාලාවේ ඉදිරි ලිපි වලින් දේශගුණ විපර්යාසයේ යථාර්ථය මෙන්ම ඊට අප දක්වන ප්‍රතිචාර ගැන සොයා බැලීමට අදහස් කරමු : එනම් අප දැනට කරමින් සිටින්නේ කුමක් ද? අප තව කළ යුත්තේ කුමක් ද? වඩාත් උණුසුම් වූ ලෝකයක් තුළ අපට උරුම වන අනාගතය කෙබඳු ද? ආදී කරුණු ගැන මෙම ලිපි මාලාවෙන් සාකච්ඡා කෙරේ.

සෑම බ්‍රහස්පතින්දාවකම කියවන්න.

වඩාත් උණුසුම් ලොවකට මුහුණ දිම

පැරිස් සම්මුතියේ දී එකඟත්වයට පත් ගෝලීය උණුසුම්වීමේ සීමා ඒ විදියටම  තබා ගැනීම පැහැදිලිවම අසීරු කටයුත්තකි. සිතන්නට බොහෝ විට ඉඩ ඇත්තේ මේ සියවස අවසන් වන විට ලෝකය තවත් සෙන්ටිග්‍රේඞ් අංශක 3 සිට 4 දක්වා ඉහළ යයි යනුවෙනි (3 to 4°C)  (කියවන්න සැප්තැම්බර් 6, 2018  තතු ලිපිය). ඉන් අදහස්වෙන්නේ හානියට පත්වීමයි සහ අවුල්වීමයි.

එසේ වුවත්, දැන් සිටම සූදානම් වීමට පටන් ගැනීම හේතුවෙන් හැඟී යන්නේ බොහෝ දෙනාට, බාගදා වැඩිම දෙනාට පවා ඉහළ යන උෂ්ණත්වයන් හමුවේ වුව යහතින් සිටිය හැකි බවයි. කෙසේ වෙතත්, ඉන් අදහස් කෙරෙන්නේ හුදු ගංවතුර වළක්වාලන බැම්මක් දෙකක් ඉදිකර නිහඩවීම නම් නොවේ.

මෙන්න මේ ආකාරයේ ලෝකයක් ගැන සිතන්න: ඉහළ යන මුහුදු මට්ටම හේතුවෙන් සරු බිම් අහිමිව ගොස්, අන්ත දේශගුණික සිද්ධීන් නිතර නිතර සිදුවෙන ඒ වගෙම  ඉන්ධන ලෙස දැවීම පිණිස ජෛවී ස්කන්ධ වගා කිරීමට අතිශය විශාල බිම් පෙදෙසක් අවශ්‍යවන  අවශ්‍ය ලෝකයක්. ලෝකයේ එන්ට එන්ටම වැඩිවන ජනගහනයට ආහාර සැපයීම එවන් ලෝකයක් තුළ කෙබඳු අභියෝගයක් විය හැකි ද? මෙවන් අවස්ථාවක් උදා වුවහොත්, ඉඩම් අඩුවෙන් යොදා ගනිමින් අඩු සම්පත් ප‍්‍රමාණයකින් වැඩි පුද්ගලයන් ප‍්‍රමාණයකට ආහාර සැපයීමට මග පෑදෙන වඩාත් හොඳ භෝග සංවර්ධනය වෙත වඩාත් ප‍්‍රමුඛත්වයක් යොමුවිය යුතුය. සූර්යයාගේ ශක්තිය වඩවඩාත් උකහාගත හැකි,ඒවාටම තමන්ට අවද්‍ය නයිට්‍රජන් පොහොර නිපදවා ගත හැකි, එමෙන්ම නියං, ගංවතුර, ලවණ, පළිබෝධ සහ රෝගවලට ඔරොත්තු දෙන බෝග වගාවන් ජීවවිද්‍යාඥයන් විසින් දැනටමත් වැඩි දියුණු කරමින් සිටිනු ලැබේ.

අපේ නිවාස, අපේ ව්‍යාපාර, මාර්ග සහ රේල්ලූ අන්ත කාලගුණයෙන් ආරක්ෂා කිරීමට ද මේ හා සමාන කතාවකි. ඉන් බොහෝ අවස්ථානවල දී කළයුත්ත කුමක් දැයි අපි දනිමු. උස් භූමි වල වැඩියෙන් ගස් වැවීම හෝ වැඩිවන වර්ෂාපතනයට ඔරොත්තු දෙන පරිදි වඩාත් විශාල ඇළි කාණු ඉදිකිරීම එවන් කාර්යන්ය. අප කළ යුත්තේ එම කාර්යන් සඳහා  ගෙවීමට මුදල්සොයා ගත යුත්තේ කෙසේ ද යන්න සැලසුම් කර ගැනීමයි.

දේශගුණ විපර්යාසයේ වඩාත්ම ඒකාන්ත බලපෑම එමෙන්ම වඩාත්ම වියදම් වැයවීමේ විභවයක් සහිත බලපෑම වනුයේ මුහුදු මට්ටම ඉහළ යාමයි. එය 2100 වෙද්දී මීටර් 3 ක් තරම් ද, අවසානයේ මීටර 20 ක් හෝ ඊටත් වැඩිප්‍රමාණයකින් ද ඉහළට යා හැකිවිය හැකිය.  2016 ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය ලූසියානා හි Isle de Jean Charles නම් මුහුදු ජලයෙන් යටවෙමින් පවතින කොදෙව්වකින් පුද්ගලයන් 60 දෙනෙකු ඉවත් කිරීමට පමණක් ඩොලර් මිලියන 48 ක් වෙන් කළේය. මුහුදු මට්ටම මීටර 1.8 කින් ඉහළ ගියොත් ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ පුද්ගලයන් මිලියන 13 ක් අවතැන් වේ. එමෙන්ම ලෝක මට්ටමින් එම සංඛ්‍යාව මිලියන සිය ගණනක් වේ. අවදානම් සංසිඳවීම පිණිස කළ යුතු දෑ බොහෝය. නිදසුනක් දක්වතොත්, ශත වර්ෂයක් ගතවීමටත් පෙර මුහුදුට බිලිවිය හැකි ප්ලෝරිඩාව වැනි ප‍්‍රදේශවල පිහිටි භූමියේ ගොඩනැගිලි ඉදිකිරීම තහනම් කිරීම දැක්විය හැකිය.

කෙසේ වෙතත් දේශගුණික හේතුවෙන් වඩාත් ක්ෂණිකව එල්ලවන තර්ජනය වන්නේ මූල්‍යමය කාරණාය. නිදසුනක් ගමු: මුහුදු මට්ටම මීටර 2 කින් ඉහළ ගියොත් ඩොලර් බිලියන 882 ක් වටින්නේ යයි ගණන් බලා ඇති එක්සත් ජනපද දේපළ තර්ජනයට ලක් වේ. ඉතින් කිසිවෙකුත් ඒවා මිළදී ගැනීමට ඉදිරිපත් නොවන්නේ නම් මුහුදු ජලයෙන් යටවී යාමට බොහොම කාලයකට පෙර සිටම එම දේපළ වල වටිනාකම ශුන්‍ය වේ.  පුපුරා යාමට ළංවූ වෙරළබඩ බුබුලක් බවට එම දේපළ පත්වේ.

එහෙත් කාබන් බුබුල සමග සසඳන විට මෙය මොන කජ්ජක් ද? ෆොසිල ඉන්ධන සමාගම් වල වටිනාකම මත අතිශය විශාල ධනයක් රඳා පවතී. මෙයින් කොටසක් ඔබගේ මුදල් ද විය හැකිය. මන්ද, විශ‍්‍රාමික අරමුදල් බොහොමයක් ආයෝජනය කෙරෙන්නේ ෆොසිල ඉන්ධන සමාගම් කොටස්වලය. “අප කවුරු කවුරුත් ෆොසිල ඉන්ධන සමාගම් වලට නිරාවරණය වී ඇත්තේ කෙලෙසද යන්න තෝරා බේරා ගැනීමට අප පටන් ගත්තා විතරයි” කාබන් ව්‍යාප්තිය ගැන සොයා බලන Carbon Tracker Initiative ආයතනයේ ඇන්තනි හොබ්ලි පෙන්වා දෙයි.

මෙකී සමාගම් සතු ඛනිජ තෙල්, ගල් අඟුරු සහ වායු සංචිත ලාභ සහිතව විකිණිය හැකි හෙයින් මෙම සමාගම ඉහළ වටිනාකමකින් යුක්ත යයි බොහෝ ආයෝජකයෝ සළකති. එහෙත් අපේ මේ පෘථීවි ග‍්‍රහයා දවාලීමට අපට අවශ්‍ය නම් පෙර කී සංචිත වටිනාකමක් ඒවාට එකතු කිරීමට නොහැකි වන පරිදි,  පොළොව අභ්‍යන්තරයේ ම — ඔව් පොළොව යටම තිබිය යුතුය. ‘‘දේශගුණික විපර්යාස, මූල්‍යමය ස්ථාවරභාවය නියම කෙරෙන සාධකයක් බවට පත් වූ විට, එතකොටත් පමා වූවා වැඩි විය හැකි ය” යි එංගලන්ත මහා බැංකුවේ අධිපති මාක් කානේ 2015 දී පැවැත් වූ දේශනයක දී අනතුරු හැඟවීය. ඉන් අනතුරුව කානේ, සමාගම්වල දේශගුණික අවදානම් ඇගයීමට ලක් කිරීම සඳහා මෙහෙයවන මූලාරම්භක ආයතනයක් පිහිටුවීමට උපකාර කර ඇත. මෙහි අරමුණ වන්නේ විශාල අවදානම් වලට මුහුණ පා සිටින සමාගම් එම අවදානම අඩුකර ගැනීමට  –  නිදසුනකට ෆොසිල ඉන්ධන මත නිරායෝජනය කිරීම() මගින් අඩුකර ගැනීමට  දිරිගැන්වීමයි.  මෙය සාර්ථකව ක‍්‍රියාත්මක වන බවක් දැක්වේ : 2016 වසරේ වාර්තාවකට අනුව සමාගම් සිට, විශ්ව විද්‍යාලවල සිට   විශ‍්‍රාමික අරමුදල් දක්වා වූ පුද්ගලයන් 60,000 ක් සහ ආයතන 700 ක් දැනටමත් නිරායෝජනයට සැලසුම් කර තිබේ.