ඔරලෝසු නොමැති යුගයේ මිනිසුන් උදේට අවදි වුණේ කොහොමද?
ඔරලෝසු නොමැති යුගයේ මිනිසුන් උදේට අවදි වුණේ කොහොමද? වයස හෝ ස්ත්‍රිපුරුෂ භේදයකින් තොරව ඔරලෝසුවලට අප කවුරුත් කැමතියි. නා නා විධ ස්වරූපයෙන් එමෙන්ම විවිධ හැඩ වර්ණ, පෙනුම…
අනාගතය බලගැන්වීම: විදුලිය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණය
ශක්තිය ගබඩා කිරීමට ඇති ක්‍රම සියල්ල අතුරින් ලීතියම් අයන බැටරි වඩාත්ම වියදම් අධිකම ක්‍රමයක් බව අප පසුගිය ලිපියක කියෙව්වෙමු. ඒත් යම් පමණක බලපෑම් හෝ පෙළඹවීම් කරණ…
අවිනිශ්චිත විනාඩි හතකින් පසු ලත් අභ්‍යවකාශ ජයග්‍රහනය
‘සිතු දේ නොමවෙයි, නොසිතුදේමවෙයි ‘ යන සුලබ කියමන බොරුකරමින් නාසා ආයතනයේ InSight නිරීක්ෂණ යානය අඟහරු මතු පිටට සාර්ථකව, සැලසුම් කළ ආකාරයටම ගොඩ බැස්සවීමට විද්‍යාඥයෝ සමත්වෙති. ‘තැති…
සාගර උණුසුම්වීම කලින් හිතුවාට වඩා වේගවත්
මුහුදු එන්ට එන්ටම ගිනියම් වන බව අප කවුරුත් දැන සිටිනා කරුණකි. ඒත් විද්‍යාඥයන් දැන් කියා සිටින්නේ, පසුගිය වසර විසිපහේදීම සාගර අවශෝෂණය කරගෙන ඇති තාපය, කලින් එක්සත්…
ගණිතමය ලෝකය: තර්කනය(REASONING)
ගණිතය යනු අමූර්ත(abstract) එමෙන්ම තර්කානුකූලව සම්බන්ධ වූ අදහස් ජාල ගොඩනැගීමට හා යොදා ගැනීමට අදාළ වන අවශ්‍යයෙන්ම චින්තන ක්‍රියාදාමයකි. මේ අදහස් බොහෝ විට පැනනගින්නේ විද්‍යාවේ එමෙන්ම තාක්ෂණයේ…
සංකල්ප සාර සංග්‍රහය 103: වර්ධනය(Growth)
මහා සංකල්ප ගැන සරලව හා කෙටියෙන් දැක්වෙන තතු ලිපි පෙළහි තවත් ලිපියක් ආර්ථික භාෂිතයෙන් ගත් කල වර්ධනය හෙවත් වෘද්ධිය යනු විශේෂිතව දැක්වෙන කාල පරාසයක් තුළ ආර්ථිකයක භාණ්ඩ…
පෘථිවිය කොපමණ වේගයෙන් භ්‍රමණය වෙනවාද?
පොළවේ බැමුම(පෘථිවියේ භ්‍රමණය) නියතයි. එසේ වුවද එහි වේගය රඳා පවතින්නේ ඔබ සිටිනා අක්ෂාංශය(latitude) මතයි. මෙන්න උදාහරනයක්: පෘථිවි පරිධිය(පරිධිය කීවාට, ඇත්තටම පෘථිවියේ විශාලතම ප්‍රදේශය වටා ඇති දුර)…
දවසේ කැලරි වැඩියෙන්ම දවාලන වේලාව කුමක් ද?
අපගේ ශරීරයේ අභ්‍යන්තර ඝටිකාව(ඔරලෝසුව) කාර්යභාරයක් ඉටු කරන්නේ අප වැඩියෙන්ම යුහුසුළුව සිටින අවස්ථාවල සහ නිදිමත ගතියෙන් සිටින වේලාවන් හීදී පමණක් නොවන බව අලුත්ම අධ්‍යනයකින් අනාවරණය වේ. අලුයම්…
ජීවිතය යනු කුමක්ද? තාරීය-ජීවවිද්‍යාත්මක විග්‍රහයක්
ජීවිතය යන්න අර්ථ දක්වන්නෙ කෙසේද යන අසීරු ප්‍රශ්නය තාරීය-ජීව විද්‍යාව(Astrobiology) මතුකරයි. පෘථිවියට ඔබ්බෙන් ඇති ජීවිතය ලෙස අප ඇත්තටම නිශ්චිත වශයෙන් සොයන්නේ කුමක්ද? මීට පිළිතුරු වශයෙන්, සුලබ…
නියැදීම(Sampling)
ගණිතය යනු අමූර්ත(abstract) එමෙන්ම තර්කානුකූලව සම්බන්ධ වූ අදහස් ජාල ගොඩනැගීමට හා යොදා ගැනීමට අදාළ වන අවශ්‍යයෙන්ම චින්තන ක්‍රියාදාමයකි. මේ අදහස් බොහෝ විට පැනනගින්නේ විද්‍යාවේ එමෙන්ම තාක්ෂණයේ…
සංකල්ප සාර සංග්‍රහය 102: කේන්ස්වාදය(Keynesianism)
කේන්ස්වාදය යනු 1930 ගණන්වල මහා අවපාතය සමයේ මහා පරිමාණ සේවාවියුක්තිය සමගම ඉංග්‍රීසි ජාතික ආර්ථික විද්‍යාඥ ජෝන් මේනාඩ් කේන්ස්(1883-1946) විසින් වැඩි දියුණු කරන ලද ආර්ථික මතවාදයයි. ශ්‍රමිකයන්…
යටගිය මහාද්වීපයක් ඇන්ටාක්ටිකාව යටින් සොයාගැනේ
ඇන්ටාක්ටිකාවේ අයිස් යට පෞරාණික මහද්වීපයක්, විනාශව ගිය යුරෝපීය චන්ද්‍රිකාවක ආධාරයෙන් සොයා ගැනිමට හැකිවී තිබේ. GOCE ලෙස කෙටියෙන් දැක්වෙන Gravity Field and Steady-State Ocean Circulation Explorer නම්…
අනාගතය බලගැන්වීම: සූර්යාලෝකය ගබඩා කිරීම
ශක්තිය ගබඩා කිරීම හා මුදා හැරීම සඳහා වන ප්‍රයත්න කිහිපයක් ගැන අපි පසුගිය සතියේ කතා කළෙමු. සූර්යාලෝකය, සුළං, රැලි බලය වැනි පුනර්ජනනීය මූලන්ගෙන් ලැබෙන ශක්තිය ගබඩ්ඩ…
දුව ද පුතා ද කියලා තීරණය කරන්නේ තාත්තාගේ ජානයි?
නිව් කාසල් විශ්ව විද්යාලයේ පර්යේෂණ විද්යාඥයෙකුයකු වන කොරි ගෙලැට්ලි විසින් සිදු කරන ලද පර්යේෂණ අනුව පිරිමියෙකුට තමන්ට දාව වැඩියෙන් ලැබෙන්නේ පුතුන් ද නැතිනම් දූවරුන් ද යන්න…
වයස්ගත වන ජනගහනය ජාතික හා ගෝලීය වශයෙන් අභියෝගයකි
ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ වයස අවුරුදු 65 ට හෝ ඊට වැඩි ජනගහනය 2050 වන විට දෙගුණයකටත් වඩා වැඩි වෙතැයි ගණන් බලා තිබේ. බහුවිධ නිදන්ගත රෝග තත්ත්වයන් මෙන්ම…
