ආයුධයක් ලෙස ගින්න භාවිතකිරීම I I

යුඩ ආයුධයක් ලෙස ගින්න

තාපය ජනනය කරනවා පමණක් නොව  චලශක්තිකරණයක්(propellant) ලෙස භාවිත කළ හැකි වායු විශාල ප්රමාණයක් ද නිපදවිය හැකි වෙඩිබෙහෙත් මුලින්ම චීනයේ දී සොයා ගනු ලැබුවේ  7 වැනි සිය වසේ දී වුව ද 13 වැනි සියවස වන තුරු යුරෝපය වෙත පැතිර ගියේ නැති බව අපි ගිය සතියේ ලිපියේ සඳහන් කළෙමු.  ඉතින් යුරෝපයේ දී සිදුවුණේ කුමක් ද යන්න ඇතුළුව ලිපියේ ඉතිරි කොටස දැන් කියවමු,

වෙඩි බෙහෙත් යුද්ධයේදී භාවිතා කළ යුතු ද්රව්යයක් ලෙස අප සිතන නමුත් , එය මුලින් වැඩි දියුණු කරන ලද්දේ ඖෂධීය අරමුණු සඳහා ය. 16 වන ශතවර්ෂයේ අග භාගය වන තුරුම වෙඩි බෙහෙත් තාක්ෂණය භාවිතය වඩාත් පුළුල් වූයේ නැත.  දහනව වන ශතවර්ෂයේ අග භාගයේදී ඩයිනමයිට් සහ ඇමෝනියම් නයිට්රේට් සහ ඉන්ධන තෙල් ඇතුළත් මිශ්රණ වැනි අධි පුපුරණ ද්රව්ය වැඩිදියුණු කරනුලැබීය.

විසිවන සියවස පුරා පුපුරන ද්රව්ය විශාල ප්රමාණයක් සහ ඒවායේ විනාශකාරී ද්රව්ය ලබා දිය හැකි ක්රම සමඟ තාක්ෂණයන් සකස් කරන ලදී. මුලදී සරල තුවක්කු හෝ රයිෆල් සහ කාලතුවක්කු භාවිත කරන ලද අතර එහිදී පුපුරණ ද්රව්ය අත්යවශ්යයෙන්ම චලශක්තිකරණයන්(propellants)ලෙස යොදා ගැනිණ. කෙසේ වෙතත්, 20 වන ශතවර්ෂයේ සිදු වූ වර්ධනයන් මගින් පුපුරා යන ෂෙල් වෙඩි මෙන්ම ගින්න වඩාත් ඵ්ලදායී ලෙස පැතිර යා හැකි ගිනි අවුලුවන උපකරණ ද වැඩි වැඩියෙන් භාවිත කිරීමට ඉඩ ලබා දී ඇත.

අහසේ පියාසර කළ හැකි යන්ත්ර, විශේෂයෙන්ම ගුවන් ගමන් සඳහා දහන තාක්ෂණය භාවිතා කළ ගුවන් යානා,  ගොඩනැගිලිවලට ගිනි තැබීම සඳහා බෝම්බ හෝ ගිනි අවුලුවන හෙවත් දහනකාරී(incendiary)  උපකරණ මාර්ගයෙන්  පුපුරණ ද්රව්ය බෙදා හැරීමේ වැදගත් ක්රමයක් බවට පත්විය. මෙය විනාශකාරී ප්‍රතිඵල ගෙන ආවා පමණක්  නොව ගින්න නිවා දැමීම පිණිස පිරිස් යෙදවීමට ද හේතු කාරක විය. එමෙන්ම එමගින් මානසික බලපෑමක් ඇති කිරීමක් ද සිදුවිය. දෙවන ලෝක සංග්රාමයේදී ලන්ඩන් සහ කොවෙන්ට්රි නගර වලට බෝම්බ හෙලීමේ දී සහ ඊටත් වඩා බලවත්  ලෙස මිත්ර පාක්ෂිකයින් විසින් 1945 දී ජර්මනියේ ඩ්රෙස්ඩන් නගරය වෙත සිදුකරන ලද ගිනි අවුලුවන බෝම්බ ප්රහාර වලදී මෙය මනාව  දක්නට ලැබුණි.

ගින්නෙන් නිපදවන රසායනික ද්රව්ය බහුලව භාවිතා වූයේ 1942 දී සංවර්ධනය කරන ලදුව  නමුත් 1960 සහ 1970 දශක වලදී එක්සත් ජනපදය විසින් වියට්නාම් යුද්ධයේදී  පුළුලාකාරයෙන් භාවිතයට ගන්නාලද නාපාම්  විශාල ලෙස භාවිතා කිරීමෙනි.  නාපාම් යනු

ගිනි අවුලුවන බෝම්බවල සහ ඊට අමතරව ගිනිදැල් විසි කරන උපකරන වල දී යොදාගන්නා  බෙහෙවින් ගිනිගන්නා සුලු,   අළෙන සුලු ජල්ලියකි.  ඒවා, 20 වන සියවසේදී මිනිස් ක්රියාකාරීන් විසින් හෝ යාන්ත්රික ප්රවාහනය මගින් වැඩි වැඩියෙන් භාවිතා කරන ලදී(චිත්‍රය බලන්න). 

සම-අවක්ෂිප්ත නැප්තාමය සහ පාමිටික් අම්ලවල ඇලුමිනියම් ලවණ සහ පෙට්රල් (ගැසොලින්) හෝ ඩීසල් ඉන්ධන වැනි වාෂ්පශීලී පෙට්රෝ රසායනික ද ඇතුළත්

නැපල්ම් ඝණ කිරීමේ  හා ජෙලිකාරක  මිශ්රණයකින්  නපාම් සමන්විත වේ.  ඇත්ත වශයෙන්ම, ලැව් ගිනි කළමනාකරණය සඳහා මිලිටරි ගිනිදැල් විසි කරන්නන් භාවිතා කර ඇති අතර, ඉපිලි පන්දම් හෝ  ටෙරා-පන්දම් වැනි භූගත උපාංග සඳහා භාවිතා කරන ජෙල් ඉන්ධන අත්යවශ්යයෙන්ම නපාම් වේ.

රටක ආර්ථිකය මෙන්ම එහි ජනතාව සහ යටිතල පහසුකම් විනාශ කිරීමට ද ගින්න භාවිතා කර ඇත. සමහරවිට මේ සඳහා හොඳම උදාහරණය 1991 ඉරාක හමුදාවේ පළමු ගල්ෆ් යුද්ධයේදී දැක ගත හැකි විය.  සදාම් හුසේන්ගෙ ඉරාක හමුදා  කුවේටයෙන් පසුබසින අතරතුර භූමිය දවා විනාශ කිරීමේ ප්රතිපත්තියේ කොටසක් ලෙස තෙල් ළිංවලට ගිනි තැබීය. මෙය දේශපාලන, ආර්ථික හා ප්රචාරක බලපෑම් ඇති කළේය. ඉරාකය තෙල් ආකරවලට හිමිකම්පෑවේය.  එය දේශපාලන පණිවිඩයක් සහ ආර්ථික පණිවිඩයක් ලෝකය වෙත යැවීමට සමත් විය. ඊට අමතරව, තෙල් බිම්වලට ගිනි තැබීමෙන් කුවේටය තෙල් භාවිතා කිරීම වළක්වාලුවා පමණක් නොව, ගින්න මැඩපැවැත්වීම සඳහා වටිනා සම්පත් ද වැය විය.  ළිං 700 කට වඩා වැඩි ප්රමාණයකට ගිනි තබමින්  හමුදාවකට මහා විනාශයක් ගින්නෙන් ඇති කළ හැකි බව පෙන්නුම් කරමින් ගින්නේ දුමාරය ඉතා පැහැදිලිව පෙනෙන්නට තිබුණි. ගින්න නිවා දැමීමට මාස හතකට වැඩි කාලයක් ගත විය.

FIRE: A Very Short Introduction (by Andrew C. Scott – Oxford University, 2020) නම් ග්‍රන්ථය ආශ්‍රයෙන් සැකසෙන ලිපි පෙළකි