සැමට විදු නැන නුවණ – Science Literacy for All
විද්‍යාඥයන්ගේ අනතුරු හැඟවීම: 2100 වන විට ලොවෙන් පහෙන් පංගුවකට ජීවත්වන්නට සිදුවන්නේ අනතුරුදායක උණුසුම් මට්ටමකය පැරිස් සම්මුතිය යටතේ ජාතීන් තම ප්‍රතිඥාවන්
විද්‍යාඥයෝ ගෝලීය උණුසුමට බලපාන අනතුරුදායක ‘ත්වරක’ පරීක්ෂා කර බලති නව අධ්‍යයනයක් මගින් දේශගුණික ප්‍රතිපෝෂණ ලූප වර්ගීකරණය කර ඇති අතර එමඟින්
පෘථිවිය පාරජම්බුල කිරණවලින් ආරක්ෂා කරන බොහෝ වායුගෝලීය ස්ථරය 2040 වන විට ලෝකයේ බොහෝ ප්‍රදේශයක සම්පූර්ණයෙන්ම යථා තත්ත්වයට පත් කිරීමට ඉඩ
ගෝලීය උණුසුමෙන් සිදුවන හානිය සඳහා ධනවත් රටවල් වන්දිම් ගෙවිය යුතු යයි “අනාගතය වෙනුවෙන් වෙන්වන සිකුරාදා” (Fridays For Future) ව්‍යාපාරයේ අරගලකරුවෝ
නිවර්තන කලාපයේ මෙතරම් ජෛව විවිධත්වයක් ඇත්තේ ඇයි? අපි මෙය සියවස් ගණනාවක් තිස්සේ දැන සිටින නමුදු පැහැදිලි කිරීම හෝ පැහැදිලි කර
ෆ්ලොරිඩාවේ ඉර්මා වැනි සුළි කුණාටු වලින් ගංවතුර ගලා යාමෙන් මලාපවහන පද්ධති යට කර වෙනත් ආකාරවලින් ව්යාධිජනක පැතිරීමට මග පෑදිය හැකිය.
අපි දැනටමත් පෘථිවියට කර ඇති හානිය ආපසු හරවා ගත හැකිද? නැවතත් ප්‍රකෘතිමත් කළ නොහැකි ලෙස පෘථිවිය මිනිසුන් විසින් වෙනස් කර
අප ජීවත්වන මහ පොළවට දැනටමත් කර ඇති හානිය ආපස්සට හැරවිය හැකිද? මිනිසුන් විසින් පෘථිවිය ප්‍රකෘතිමත් කළ නොහැකි ලෙස වෙනස් කර
ගෝලීය උණුසුම්වීම සාගර ප්‍රවාහයන් වේගවත් කරන්නේ ඇයි? මීට වසර දෙකකට පෙර, සාගර විද්‍යාඥයෝ විස්මිත සොයාගැනීමක් සිදු කළහ: මානව ක්‍රියා නිසාවෙන්
සාගර උණුසුම්වීම කලින් හිතුවාට වඩා වේගවත් මුහුදු එන්ට එන්ටම ගිනියම් වන බව අප කවුරුත් දැන සිටිනා කරුණකි. ඒත් විද්‍යාඥයන් දැන් කියා
ගෝලීය උණුසුම්වීම යනු කුමක් ද? ගෝලිය උණුසුම් විම හෙවත්, වර්තමානයේ විද්‍යාඥයන් අතර වඩාත් කැමැත්තක් දක්වන ආකාරයෙන් කීවොත් දේශගුණ විපර්යාසය යනු
දේශගුණ විපර්යාසයන්ට අඩුවෙන්ම දායක වෙන්නේ දුප්පත් රට්වල්ය. එහෙත්, එහි බලපෑමෙන් වැඩියෙන්ම පීඩාවට පත්වන්නේ ද එම රටවල්ය මය. දේශගුණ විපර්යාසයන්ගේ බලපෑම්
මදුරුවන්ගෙන් සෞඛ්‍යට දැනට ඇති අවදානම 2100 වනවිට දෙගුණවේ ඉදිරි වසර 80 ඇතුලත අදට වඩා දෙගුණයක පිරිසකගේ සෞඛ්‍යය දරුණු මදුරු උවදුරකට
සති දෙකක් තිස්සේ තර්ක විතර්ක, සංසන්ධි කතිකා පවත්වමින් මහා ඝෝෂාවක් කළ COP26 රාජ්‍ය නායක සමුළුව යම්තම් දැන් නිමාවට පත්ව තිබේ.
Cop26 සඳහා වේදිකාව සැකසුනේ, ගෝලීය උණුසුම්වීමේ තර්ජනයට මුහුණ දීමේ ප්‍රයත්නයන්ට තීරණාත්මකවන එක්සත් ජාතීන්ගේ දේශගුණ විපර්යා සමුළුව හෙවත් Cop26 සඳහා ස්කොට්ලන්තයේ
www.thathu.com 