සංකල්ප සාර සංග්‍රහය 51: අනන්තය(Infinity)
මහා සංකල්ප ගැන සරලව හා කෙටියෙන් දැක්වෙන තතු ලිපි පෙළහි තවත් ලිපියක් අනන්තය යනු නිමක් හෝ සීමාවක් නොමැති ඕනෑම ප්‍රමාණයකි — එය එක්කෝ ඉතා විශාල හෝ…
ආපදාවන්ගේ ගණිත ශාස්ත‍්‍රය
සුනාමිය වැනි සීමාන්තික (අතිශය දරුණු) සිදුවීම් ගැන කල්තබා කීමට, එවැනි ගතික පද්ධති පිළිබඳ ගැඹුරු අවබෝධය තුලින් මග පෑදීය හැකියි. සුනාමි හෝ පරිගණක ඡාලා බිඳවැටීම් ඒවායේ ස්වභාවය…
ස්වාභාවිකත්වයට වඩාත් ළං වෙන කෘතිම හදවත්
මිනිස් සිරුරේ ඇති වැදගත්ම අවයවය වන්නේ හෘදය වස්තුවයි. එය අපේ සිරුරේ විවිධ කොටස්වලට රුධිරය ප‍්‍රවාහනය කරයි. වඩාත් වැදගත්ම දේ එය අපව ජීවත්කර ගනිමින් තබා ගැනීමයි. අද…
වර්ණාවලික්ෂණය(spectroscopy) යනු කුමක් ද?
ක්වොන්ටම් භෞතික විද්‍යාවේ දී වර්ණාවලික්ෂණයේ විද්‍යාව යනු ද්‍රව්‍ය සහ වස්තුන් විකිරණය විමෝචනය කරන, අවශෝෂණය කරන සහ පරාවර්තනය කරන නිශ්චිත තරංග ආයාම විශ්ලේෂණයයි. එය අතිශය බලගතු මෙවලමකි.…
අති දැවැන්ත කළු කුහර සෑදෙන හැටි
තාරකාවක මෙන් මිලියන සිය ගණනක සිට බිලියන ගණනක ස්කන්ධයෙන් හෙබි අති දැවැන්ත කළු කුහර (Super-massive black holes) යනු නූතන තාරකා භෞතික විද්‍යාවේ විශාලතම අභිරහස් අතරින් එකකි.…
පාළුව, තනිකම ජාන කෙරෙහි බලපෑ හැකියි
තනිකමින් පසුවන පුද්ගලයන් කෙරෙහි ඇතැම් ජාන අඩු හෝ වැඩි පමණින් කි‍්‍රයාකාරී වන්නේ සෞඛ්‍යමය අවදානම් ඉස්මතු කරමිනි. තනිකමෙහි ‘ජානමය ඇඟිලි සලකුණක්’ සොයා ගැනීමට සමත් වී ඇතැයි විද්‍යාඥයෝ …
සංකල්ප සාර සංග්‍රහය 50: කාලය (Time)
මහා සංකල්ප ගැන සරලව හා කෙටියෙන් දැක්වෙන තතු ලිපි පෙළහි තවත් ලිපියක් කාලය යනු භෞතික විද්‍යාවේ මුලික රාශි අතුරෙන් එකකි. එමගින් කාලමාත්‍රාව මනිනු ලබයි. සාමාන්‍යයෙන් එසේ…
අසූචි ජලයේ පාවෙන්නේ නම්, ඒ ඇයි?
අද අප යන්නේ වැසිකිළියටයි. මලපහ කිරීමට අවශ්‍ය වී වැසිකිළියට යන ඔබ පිට කරන්නේ වැසිකිළි පෝච්චියෙහි ජලයේ ‘ගිලෙන මල’ (floaters) ද? ‘පාවෙන මල’ (sinkers) ද? මඳක් ඉවසන්න.…
ලෝකයේ පැතැලි බවට තවමත් ඉදිරිපත් කෙරෙන මතය
බැලු බැල්මටම විකාර අදහසක් ලෙස පෙනී ගියත් මෙවන් මත කොපමන අප අතර සංසරනය වේද? කොපමණ දැඩිව පිළිගැනීමට ලක්වේද? ලෝකයේ පැතලියි කියලා ඔබ පිළිගන්නවාද? පිළිතුර නැත යන්න…
ඇන්ටාක්ටික් හිම මල් අතුරුදන්වීම මුහුදු මට්ටම ඉහළයාමට බලපාන අන්දම
ඇන්ටාක්ටිකා මහාද්වීපය මතුපිට හිම ඒකරාශීවීම විද්‍යාඥයන් හිතුවාට වඩා අඩුවිය හැකියි. ඇන්ටාක්ටික් අයිස් තලාව මතින් අහසේ සිදුවන අනපේක්ෂිත කි‍්‍රයාදාමයක් පිළිබඳව විද්‍යාඥයෝ දැන් වාර්තා කරති. හමන සුළං, හිම…
දරු ගැබ අතරමග අත්හිටුවීම
අඩු මසින් උපදින (ප‍්‍රාග් පරිණත) දරුවන්ට බලාපොරොත්තු උදා කරවමින් නව උපකරණයක් මගින් වැදෑමහ (අපරාව) අනුකෘති තැනීමට සමත්වෙයි. විද්‍යා ප‍්‍රබන්ධ චිත‍්‍රපටයක නම් කෘතීම ගර්භාෂය නිරුපණය වන්නේ කලලාවාරික…
යමහල් (ගිනි කඳු) පුපුරා යන්නේ ඇයි?
බැලූ බැල්මට පෙනෙනවාට වඩා ගිනි කඳු හෙවත් යමහල් පුපුරා යාම සංකීර්ණ කි‍්‍රයාවලියක්. ඒවා විවිධ වූ හේතු ගණනාවක්ම නිසා හට ගනී. භූ තාරකා තැටි (tectonic plates) කි‍්‍රයාකාරිත්වය,…
සංකල්ප සාර සංග්‍රහය 49: අවකාශය(Space)
මහා සංකල්ප ගැන සරලව හා කෙටියෙන් දැක්වෙන තතු ලිපි පෙළහි තවත් ලිපියක් අවකාශය යන්න සාම්ප්‍රදායානුකුලව අර්ථ දැක්වෙන්නේ සියලු වස්තු ස්ථාන ගතව ඇති ඉමක් නැතුව පැතිරුණු විශාල…
මෙවර භෞතික විද්‍යා නොබෙල් ත්‍යාගය ලිගෝ කළු කුහර පර්යේෂකයන්ට
ගුරූත්වාකර්ෂණ තරංග ලෙස දෑක්වෙන අවකාශ-කාල රැළිති සොයාගනිම වෙනුවෙන් මෙවර භෞතික විද්‍යා නොබෙල් ත්‍යාගය මැසචුසෙට්ස් තාක්ෂණ ආයතනයේ මහාචාර්යවරයෙක් වන රෙයිනර් වඉස් සහ කැලිෆෝනියා තාක්ෂණ ආයතනයේ කීප් තෝන්…
මොනර පිලේ රහස් සංඥා
දිදුලන නිල් සහ කොළ පැහැ මනස්කාන්ත පිල් කළඹ විහිදුවමින් මොනරු නටන රැගුම සත්ව රාජධානියේ දැකිය හැකි වඩාත්ම සිත් අළවන දර්ශනයක් බව කවුරුත් අවිවාදයෙන් පිළිගන්නවා ඇත. එහෙත්…
