විද්‍යා, ගණිත සහ තාක්ෂණ පොදු තේමා: පද්ධති
සමහර වැදගත් තේමාවන් විද්‍යාව, ගණිතය සහ තාක්ෂණය පුරාවට ව්‍යාප්තව පවතින අතර අප සලකා බලන්නේ පුරාණ ශිෂ්ටාචාරයන් වේවා, මනුෂ්‍ය ශරීරය වේවා, එසේත් නැතිනම් ධූම කේතුවක් වේවා ඒ…
සංකල්ප සාර සංග්‍රහය 105: මූල්‍ය වාදය(Monetarism)
මහා සංකල්ප ගැන සරලව හා කෙටියෙන් දැක්වෙන තතු ලිපි පෙළහි තවත් ලිපියක් මූල්‍යවාදය වනාහි 1960 ගණන් වල සිට බලපෑමක් ඇති කරනු ලබන ආර්ථික විද්‍යා මතවාදයකි. නූතන නිදහස්…
ශිෂ්ටාචාරය බිඳවැටීම ගැන රාජ්‍ය නායක සමුළුවේ දී පළ වු අනාවැකිය
ස්වභාව වාදියෙකු, සංනිවේදකයෙකු සහ සිනමාකරුවෙකු වන ශ්‍රීමත් ඩේවිඩ් ඇටෙන්බරෝ නිර්මාණය කළ “Planet Earth” , “Blue Planet” වැනි ලෝක ප්‍රකට වාර්තා චිත්‍රපට නරඹා ඇත්නම් ඔහුගේ ඒ ගැඹුරු,…
ශක්ති ප්‍රජාතන්ත්‍රීකරණය: බැටරියට විකලපයක්
ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය ගැන කතා කරන විට අපට නිතැතින්ම සිහියට එන්නේ දේශපාලනය, මැතිවරණ ආදියයයි. එහෙත් ගියවර පළවූ ලිපියේ ‘විදුලිය ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී කරණයේ ප‍්‍රධාන මුරගලක් තමයි බැටරිය’ යනුවෙන් සඳහන් වූවා…
නියුට්‍රෝන තාරකා ඓතිහාසික ඝට්ටනයෙන් බිහි වුණේ චුම්බක තාරකාවක් ද? කළුකුහරයක් ද?
නියුට්‍රෝන තාරකා (neutron-star) ලෙස හඳුන්වනු ලබන අධිඝනත්වයකින් යුතු, අභාවප්‍රාප්ත තාරකා දෙකක් එකට එකතු වීමෙන් නිකුත් වන ආලෝක තරංග මෙන්ම ගුරුත්වාකර්ෂණ තරංග සොයාගැනීමට හැකිවූ බව 2017 ඔක්තෝබරයේදී…
දේශගුණ විපර්යාසය: මූලික තොරතුරු
දේශගුණ වෙනස්කම් සිදුවෙමින් පවතී අපේ පෘථිවි ග්‍රහයා උණුසුම් වෙමින් පවතී. පසුගිය සියවස තුළ පෘථිවිය උෂ්ණත්වය සාමාන්‍යය පැරන්හයිට් අංශක 1.5 කින් (1.50 F) වැඩි වී තිබේ. ඒ…
ගණිතමය ලෝකය : තර්කනය 2 කොටස
ගණිතය යනු අමූර්ත(abstract) එමෙන්ම තර්කානුකූලව සම්බන්ධ වූ අදහස් ජාල ගොඩනැගීමට හා යොදා ගැනීමට අදාළ වන අවශ්‍යයෙන්ම චින්තන ක්‍රියාදාමයකි. මේ අදහස් බොහෝ විට පැනනගින්නේ විද්‍යාවේ එමෙන්ම තාක්ෂණයේ…
සංකල්ප සාර සංග්‍රහය 104: සංවර්ධනය(Development)
මහා සංකල්ප ගැන සරලව හා කෙටියෙන් දැක්වෙන තතු ලිපි පෙළහි තවත් ලිපියක් ආර්ථික ක්ෂේත්‍රයේ දී ‘සංවර්ධනය’ යන පදය යෙදෙන්නේ යැපුම් කෘෂිකර්මාන්තය මත රැඳී සිටින වඩාත් දුගී සමාජයන්,…
ඔරලෝසු නොමැති යුගයේ මිනිසුන් උදේට අවදි වුණේ කොහොමද?
ඔරලෝසු නොමැති යුගයේ මිනිසුන් උදේට අවදි වුණේ කොහොමද? වයස හෝ ස්ත්‍රිපුරුෂ භේදයකින් තොරව ඔරලෝසුවලට අප කවුරුත් කැමතියි. නා නා විධ ස්වරූපයෙන් එමෙන්ම විවිධ හැඩ වර්ණ, පෙනුම…
අනාගතය බලගැන්වීම: විදුලිය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණය
ශක්තිය ගබඩා කිරීමට ඇති ක්‍රම සියල්ල අතුරින් ලීතියම් අයන බැටරි වඩාත්ම වියදම් අධිකම ක්‍රමයක් බව අප පසුගිය ලිපියක කියෙව්වෙමු. ඒත් යම් පමණක බලපෑම් හෝ පෙළඹවීම් කරණ…
අවිනිශ්චිත විනාඩි හතකින් පසු ලත් අභ්‍යවකාශ ජයග්‍රහනය
‘සිතු දේ නොමවෙයි, නොසිතුදේමවෙයි ‘ යන සුලබ කියමන බොරුකරමින් නාසා ආයතනයේ InSight නිරීක්ෂණ යානය අඟහරු මතු පිටට සාර්ථකව, සැලසුම් කළ ආකාරයටම ගොඩ බැස්සවීමට විද්‍යාඥයෝ සමත්වෙති. ‘තැති…
සාගර උණුසුම්වීම කලින් හිතුවාට වඩා වේගවත්
මුහුදු එන්ට එන්ටම ගිනියම් වන බව අප කවුරුත් දැන සිටිනා කරුණකි. ඒත් විද්‍යාඥයන් දැන් කියා සිටින්නේ, පසුගිය වසර විසිපහේදීම සාගර අවශෝෂණය කරගෙන ඇති තාපය, කලින් එක්සත්…
ගණිතමය ලෝකය: තර්කනය(REASONING)
ගණිතය යනු අමූර්ත(abstract) එමෙන්ම තර්කානුකූලව සම්බන්ධ වූ අදහස් ජාල ගොඩනැගීමට හා යොදා ගැනීමට අදාළ වන අවශ්‍යයෙන්ම චින්තන ක්‍රියාදාමයකි. මේ අදහස් බොහෝ විට පැනනගින්නේ විද්‍යාවේ එමෙන්ම තාක්ෂණයේ…
සංකල්ප සාර සංග්‍රහය 103: වර්ධනය(Growth)
මහා සංකල්ප ගැන සරලව හා කෙටියෙන් දැක්වෙන තතු ලිපි පෙළහි තවත් ලිපියක් ආර්ථික භාෂිතයෙන් ගත් කල වර්ධනය හෙවත් වෘද්ධිය යනු විශේෂිතව දැක්වෙන කාල පරාසයක් තුළ ආර්ථිකයක භාණ්ඩ…
පෘථිවිය කොපමණ වේගයෙන් භ්‍රමණය වෙනවාද?
පොළවේ බැමුම(පෘථිවියේ භ්‍රමණය) නියතයි. එසේ වුවද එහි වේගය රඳා පවතින්නේ ඔබ සිටිනා අක්ෂාංශය(latitude) මතයි. මෙන්න උදාහරනයක්: පෘථිවි පරිධිය(පරිධිය කීවාට, ඇත්තටම පෘථිවියේ විශාලතම ප්‍රදේශය වටා ඇති දුර)…
