දවසේ කැලරි වැඩියෙන්ම දවාලන වේලාව කුමක් ද?
අපගේ ශරීරයේ අභ්‍යන්තර ඝටිකාව(ඔරලෝසුව) කාර්යභාරයක් ඉටු කරන්නේ අප වැඩියෙන්ම යුහුසුළුව සිටින අවස්ථාවල සහ නිදිමත ගතියෙන් සිටින වේලාවන් හීදී පමණක් නොවන බව අලුත්ම අධ්‍යනයකින් අනාවරණය වේ. අලුයම්…
ජීවිතය යනු කුමක්ද? තාරීය-ජීවවිද්‍යාත්මක විග්‍රහයක්
ජීවිතය යන්න අර්ථ දක්වන්නෙ කෙසේද යන අසීරු ප්‍රශ්නය තාරීය-ජීව විද්‍යාව(Astrobiology) මතුකරයි. පෘථිවියට ඔබ්බෙන් ඇති ජීවිතය ලෙස අප ඇත්තටම නිශ්චිත වශයෙන් සොයන්නේ කුමක්ද? මීට පිළිතුරු වශයෙන්, සුලබ…
නියැදීම(Sampling)
ගණිතය යනු අමූර්ත(abstract) එමෙන්ම තර්කානුකූලව සම්බන්ධ වූ අදහස් ජාල ගොඩනැගීමට හා යොදා ගැනීමට අදාළ වන අවශ්‍යයෙන්ම චින්තන ක්‍රියාදාමයකි. මේ අදහස් බොහෝ විට පැනනගින්නේ විද්‍යාවේ එමෙන්ම තාක්ෂණයේ…
සංකල්ප සාර සංග්‍රහය 102: කේන්ස්වාදය(Keynesianism)
කේන්ස්වාදය යනු 1930 ගණන්වල මහා අවපාතය සමයේ මහා පරිමාණ සේවාවියුක්තිය සමගම ඉංග්‍රීසි ජාතික ආර්ථික විද්‍යාඥ ජෝන් මේනාඩ් කේන්ස්(1883-1946) විසින් වැඩි දියුණු කරන ලද ආර්ථික මතවාදයයි. ශ්‍රමිකයන්…
යටගිය මහාද්වීපයක් ඇන්ටාක්ටිකාව යටින් සොයාගැනේ
ඇන්ටාක්ටිකාවේ අයිස් යට පෞරාණික මහද්වීපයක්, විනාශව ගිය යුරෝපීය චන්ද්‍රිකාවක ආධාරයෙන් සොයා ගැනිමට හැකිවී තිබේ. GOCE ලෙස කෙටියෙන් දැක්වෙන Gravity Field and Steady-State Ocean Circulation Explorer නම්…
අනාගතය බලගැන්වීම: සූර්යාලෝකය ගබඩා කිරීම
ශක්තිය ගබඩා කිරීම හා මුදා හැරීම සඳහා වන ප්‍රයත්න කිහිපයක් ගැන අපි පසුගිය සතියේ කතා කළෙමු. සූර්යාලෝකය, සුළං, රැලි බලය වැනි පුනර්ජනනීය මූලන්ගෙන් ලැබෙන ශක්තිය ගබඩ්ඩ…
දුව ද පුතා ද කියලා තීරණය කරන්නේ තාත්තාගේ ජානයි?
නිව් කාසල් විශ්ව විද්යාලයේ පර්යේෂණ විද්යාඥයෙකුයකු වන කොරි ගෙලැට්ලි විසින් සිදු කරන ලද පර්යේෂණ අනුව පිරිමියෙකුට තමන්ට දාව වැඩියෙන් ලැබෙන්නේ පුතුන් ද නැතිනම් දූවරුන් ද යන්න…
වයස්ගත වන ජනගහනය ජාතික හා ගෝලීය වශයෙන් අභියෝගයකි
ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ වයස අවුරුදු 65 ට හෝ ඊට වැඩි ජනගහනය 2050 වන විට දෙගුණයකටත් වඩා වැඩි වෙතැයි ගණන් බලා තිබේ. බහුවිධ නිදන්ගත රෝග තත්ත්වයන් මෙන්ම…
ගණිතමය ලෝකය : දත්ත සම්පිණ්ඩනය
ගණිතය යනු අමූර්ත(abstract) එමෙන්ම තර්කානුකූලව සම්බන්ධ වූ අදහස් ජාල ගොඩනැගීමට හා යොදා ගැනීමට අදාළ වන අවශ්‍යයෙන්ම චින්තන ක්‍රියාදාමයකි. මේ අදහස් බොහෝ විට පැනනගින්නේ විද්‍යාවේ එමෙන්ම තාක්ෂණයේ…
සංකල්ප සාර සංග්‍රහය 101: ගෝලියකරණය(Globalization)
මහා සංකල්ප ගැන සරලව හා කෙටියෙන් දැක්වෙන තතු ලිපි පෙළහි තවත් ලිපියක් ගෝලියකරණය ආරම්භවූයේ පහළොස් සහ දහසයවැනි ශතවර්ෂවල යුරෝපිය ගවේෂණ චාරිකා සමගය. ඒවා අන්තර්ජාතික වෙළඳාම, සංක්‍රමණය…
පෘථිවිය වටා පාවෙන ධූලි චන්ද්‍රයන් ඇති බව සනාථ වේ
1961 වසරේදී ප්‍රථම වරට අනාවරණය කෙරුනු “කෝර්ඩයිලෙව්ස්කි” දූවිලි වලාවන්ගේ පැවැත්ම සනාථ කිරීමට තාරකා විද්‍යාඥයන් කණ්ඩායමක් සමත් වී ඇතැයි රාජකීය තාරකා විද්‍යා සංගමය නිවේදනය කරයි. පෘථිවිය සහ (පෘථිවි)…
අනාගතය බලගැන්වීම: වෙනත් මූල ද්‍රව්‍ය යොදා ගැනීම
පොදුවේ ගත් කල, මූල ද්‍රව්‍ය සම්පූර්ණ ආවර්තිතා වගුවක්ම අප හමුවේ තිබුණේ වී නමුත් දිගු කාලයක් මුළුල්ලේම හොඳ බැටරියක් සෙවීමේ එකම ක‍්‍රමය වශයෙන් පවතින්නේ තැත් වැරදි ක‍්‍රමයයි(trial…
සමනළයෙකු හෝ සමනළියක වීම අස්වාභාවික ද?
පසුගිය වසර දෙක තුන තුල අන්තර්ජාතික තලයේ වඩාත් ම මහජන අවධානය දිනා ගත් නිර්ප්‍රබන්ධ ගත් කතුවරයා ආචාර්ය යුවාල් නොආ හරාරි යැ’යි පැවසුව හොත් එය අතිශයෝක්තියක් නොවේ.…
ශක්තිය සහ ශක්ති සංරක්ෂණය
ශක්තිය කියන්නේ කුමකටද? විද්‍යාඥයන් ශක්තිය අර්ථගන්වන්නේ වැඩක් කරගැනීමට ඇති හැකියාවටයි. ඒ වැඩය නැතිනම් කාර්යය ඕනෑම දෙයක් විය හැකියි. අපි හිතමුකෝ හුස්මගැනීම කියලා. නැතිනම් සාදයක් පවත්වන එක.…
ගණිතමය ලෝකය: සංශයතාව(Uncertainty)
ගණිතය යනු අමූර්ත(abstract) එමෙන්ම තර්කානුකූලව සම්බන්ධ වූ අදහස් ජාල ගොඩනැගීමට හා යොදා ගැනීමට අදාළ වන අවශ්‍යයෙන්ම චින්තන ක්‍රියාදාමයකි. මේ අදහස් බොහෝ විට පැනනගින්නේ විද්‍යාවේ එමෙන්ම තාක්ෂණයේ…
