සංකල්ප සාර සංග්‍රහය 106: මානව විද්‍යාව(Anthropology)
මහා සංකල්ප ගැන සරලව හා කෙටියෙන් දැක්වෙන තතු ලිපි පෙළහි තවත් ලිපියක් මානව විද්‍යාව යනු, පදානුගත අර්ථයෙන් නොව, වාව්‍යාර්ථයෙන් ගත් කල අදහස්වන්නේ “මානවයන් පිළිබඳ අධ්‍යනය” යන්නයි. එහෙයින්…
වොයේජර් යානා දෙකම දැන් අන්තස්තාරීය අවකාශයේ
නාසා ආයතනයේ දිගු දුර ගවේෂණ යානා අතුරෙන් දෙවැන්න වන වොයේජර් 2 අභ්‍යවකාශ යානය ද දැන් සුර්ය බලපෑමට යටත් හෙලිස්ගෝලයෙන්(heliosphere) ඉවත්ව අන්තස්තාරීය අවකාශයට(interstellar space) ඇතුල්ව ඇතැයි නිල…
ශක්ති ප්‍රජාතන්ත්‍රීකරණය: උපරිධාරිත‍්‍රකය(ultracapacitor)
බැටරියට විකල්පයක් වශයෙන් පැමිණි ඔහයිහෝ හි Standard Oil සමාගමේ රොබට් රයිට්මයර් ‘සුපිරි ධාරිත‍්‍රකය’ ගැන අපි පසුගිය බ‍්‍රහස්පතින්දා ලිපියෙන් සාකච්ඡා කළෙමු. (මෙතැනින් කියවන්න) 1990 ගණන් වල සුපිරි…
ඇල්ජීරියානු ෆොසිල, ගල් ආයුධ ප්‍රභවය පිළිබඳ සැකසංකා මතුකරයි
ඔල්ඩවන්(Oldowan) යනුවෙන් හඳුන්වනු ලබන අප දන්නා පැරණිතම ගල් ආයුධ තාක්ෂණය පටන්ගෙන ඇත්තේ මීට වසර මිලියන 2.6 නැගෙනහිර අප්‍රිකාවේ යයි විශ්වාසකෙරෙන ඇතර පසුව අප්‍රිකානු මහද්වීපය පුරාම පැතිර…
සාපේක්ෂතාවාදය තහවුරුවට තවත් සාක්ෂි
ගුරුත්වය පිළිබඳ ඇල්බට් අයින්ස්ටයින් ගේ පැහැදිලි කිරීම සුවිශේෂී පරීක්ෂණයක් මගින් තහවුරු කරමින් තාරකා විද්‍යාඥයෝ, අපේ (ක්ෂීරපථය) මන්දාකිණිය හෙවත් ගැලැක්සිය මධ්‍යයේ ඇති සුපිරි දැවැන්ත කළුකුහරය වටා ආලෝකයේ…
විද්‍යා, ගණිත සහ තාක්ෂණ පොදු තේමා: පද්ධති
සමහර වැදගත් තේමාවන් විද්‍යාව, ගණිතය සහ තාක්ෂණය පුරාවට ව්‍යාප්තව පවතින අතර අප සලකා බලන්නේ පුරාණ ශිෂ්ටාචාරයන් වේවා, මනුෂ්‍ය ශරීරය වේවා, එසේත් නැතිනම් ධූම කේතුවක් වේවා ඒ…
සංකල්ප සාර සංග්‍රහය 105: මූල්‍ය වාදය(Monetarism)
මහා සංකල්ප ගැන සරලව හා කෙටියෙන් දැක්වෙන තතු ලිපි පෙළහි තවත් ලිපියක් මූල්‍යවාදය වනාහි 1960 ගණන් වල සිට බලපෑමක් ඇති කරනු ලබන ආර්ථික විද්‍යා මතවාදයකි. නූතන නිදහස්…
ශිෂ්ටාචාරය බිඳවැටීම ගැන රාජ්‍ය නායක සමුළුවේ දී පළ වු අනාවැකිය
ස්වභාව වාදියෙකු, සංනිවේදකයෙකු සහ සිනමාකරුවෙකු වන ශ්‍රීමත් ඩේවිඩ් ඇටෙන්බරෝ නිර්මාණය කළ “Planet Earth” , “Blue Planet” වැනි ලෝක ප්‍රකට වාර්තා චිත්‍රපට නරඹා ඇත්නම් ඔහුගේ ඒ ගැඹුරු,…
ශක්ති ප්‍රජාතන්ත්‍රීකරණය: බැටරියට විකලපයක්
ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය ගැන කතා කරන විට අපට නිතැතින්ම සිහියට එන්නේ දේශපාලනය, මැතිවරණ ආදියයයි. එහෙත් ගියවර පළවූ ලිපියේ ‘විදුලිය ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී කරණයේ ප‍්‍රධාන මුරගලක් තමයි බැටරිය’ යනුවෙන් සඳහන් වූවා…
නියුට්‍රෝන තාරකා ඓතිහාසික ඝට්ටනයෙන් බිහි වුණේ චුම්බක තාරකාවක් ද? කළුකුහරයක් ද?
නියුට්‍රෝන තාරකා (neutron-star) ලෙස හඳුන්වනු ලබන අධිඝනත්වයකින් යුතු, අභාවප්‍රාප්ත තාරකා දෙකක් එකට එකතු වීමෙන් නිකුත් වන ආලෝක තරංග මෙන්ම ගුරුත්වාකර්ෂණ තරංග සොයාගැනීමට හැකිවූ බව 2017 ඔක්තෝබරයේදී…
දේශගුණ විපර්යාසය: මූලික තොරතුරු
දේශගුණ වෙනස්කම් සිදුවෙමින් පවතී අපේ පෘථිවි ග්‍රහයා උණුසුම් වෙමින් පවතී. පසුගිය සියවස තුළ පෘථිවිය උෂ්ණත්වය සාමාන්‍යය පැරන්හයිට් අංශක 1.5 කින් (1.50 F) වැඩි වී තිබේ. ඒ…
ගණිතමය ලෝකය : තර්කනය 2 කොටස
ගණිතය යනු අමූර්ත(abstract) එමෙන්ම තර්කානුකූලව සම්බන්ධ වූ අදහස් ජාල ගොඩනැගීමට හා යොදා ගැනීමට අදාළ වන අවශ්‍යයෙන්ම චින්තන ක්‍රියාදාමයකි. මේ අදහස් බොහෝ විට පැනනගින්නේ විද්‍යාවේ එමෙන්ම තාක්ෂණයේ…
සංකල්ප සාර සංග්‍රහය 104: සංවර්ධනය(Development)
මහා සංකල්ප ගැන සරලව හා කෙටියෙන් දැක්වෙන තතු ලිපි පෙළහි තවත් ලිපියක් ආර්ථික ක්ෂේත්‍රයේ දී ‘සංවර්ධනය’ යන පදය යෙදෙන්නේ යැපුම් කෘෂිකර්මාන්තය මත රැඳී සිටින වඩාත් දුගී සමාජයන්,…
ඔරලෝසු නොමැති යුගයේ මිනිසුන් උදේට අවදි වුණේ කොහොමද?
ඔරලෝසු නොමැති යුගයේ මිනිසුන් උදේට අවදි වුණේ කොහොමද? වයස හෝ ස්ත්‍රිපුරුෂ භේදයකින් තොරව ඔරලෝසුවලට අප කවුරුත් කැමතියි. නා නා විධ ස්වරූපයෙන් එමෙන්ම විවිධ හැඩ වර්ණ, පෙනුම…
අනාගතය බලගැන්වීම: විදුලිය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීකරණය
ශක්තිය ගබඩා කිරීමට ඇති ක්‍රම සියල්ල අතුරින් ලීතියම් අයන බැටරි වඩාත්ම වියදම් අධිකම ක්‍රමයක් බව අප පසුගිය ලිපියක කියෙව්වෙමු. ඒත් යම් පමණක බලපෑම් හෝ පෙළඹවීම් කරණ…
