ජල හිඟය: නැවුම් ජලය සහ ජල චක්‍රය
පිරිසිදු(නැවුම්) ජලය සම්න්විතවන්නේ කුමකින්ද? මෙයම ‘පිරිසිදු ජලයෙහි සංයුතිය කුමක්ද?’ යනුවෙනුත් අහන්න පුළුවන්. සරලව පවසනවා නම්, පිරිසුදු ජලය යනු ද්‍රාවණය වුණු(dissolved) ලවණ සහ ද්‍රාවණය වුණු ඝන ද්‍රව්‍ය…
ජල හිඟයට අදාළ වැදගත් පද කීපයක්
ජල හිඟයට අදාළ වැදගත් පද කීපයක් අපි පසුගිය ලිපිවල කතා කළ පරිදිම ජලය ජීවිතයට නැතුවම බැරි අංගයක්. එහෙත්, ලොව පුරා මිලියන 785ක ජනතාවට, වෙනත් විදිහකට ගණන්…
දේශගුණ විපර්යාසය ගැන වැදගත් තවත් කරුණු
දේශගුණ විපර්යාසය ගැන තවත් වැදගත් කරුණු දේශගුණ විපර්යාසයේ බලපෑම් ගැන අපි පහුගිය සතියේ කාරණා කිහිපයක් කතාකළා. අද අපි ඒ ගැන තවත් වැදගත් කරුණු කිපියක් කතා කරමු.…
දේශගුණ විපර්යාස සහ දේශගුණ විපර්යාසයන්ගේ බලපෑම
මේ ලිපි පෙළේ දී හරිතාගාර ආචරණය, දේශගුණය, කාලගුණය ආදිය ගැන කතා කළත් දේශගුණ විපර්යාසයන් ගැන හරිහැටි පැහැදිලිකිරීමක් කරගත්තේ නැහැනේ. ඉතින්, අද මාතෘකාව වන ‘දේශගුණ විපර්යාසයන්ගේ බලපෑම’…
අනෙකුත් ග්‍රහලෝකවලත් අහස නිල් පාටම ද?
අනෙකුත් ග්‍රහලෝක වලත් අහස නිල් පාටමද? කදිම ප්‍රශ්නයක්. අපේ ග්‍රහලෝකය වන පෘථිවියෙහි අහස නිල් පාට බව ඔබ දන්නවා ඇති. බාගදා ඒ ඇයිද යන්නත් දන්නවා වෙන්න පුළුවන්.…
ලොව වැඩිවන ජනගහනයට ආහාර සැපයීම
ලොව වැඩිවන ජනගහනයට ආහාර සැපයීම ගෝලීය ගොවිතැන් පද්ධතියේ නවතම විශ්ලේෂණයක් පෙන්නුම් කරන්නේ අපේ මේ ග්‍රහ ලෝකයේ ප්‍රධාන සීමාවන් අතික්‍රමණය කරන්නේ නැතිව අපගේ වර්තමාන ආහාර පද්ධතිය මගින්…
වරෙන් වරෙන් සුළං පොදක්…
සුළං හමන්නේ ඇයි? මේ අහන ප්‍රශ්නයට මෙලෙස කෙටි උත්තරයක් දෙන්නට පුළුවන්: වායු, අධිපීඩන ප්‍රදේශවල සිට අඩු පීඩන ප්‍රදේශ වෙත ඇදෙයි. මෙම පීඩන අතර වෙනස වැඩිවෙත්ම ඉහල…
අහස රාත්‍රියට අඳුරු ඇයි?
ලොව කොතැනක සිටියත් ප්‍රශ්න ඇසීම ළමයින්ගේ ස්වභාවයයි; සිරිතයි. මේ ලෝකයට අළුතෙන් ජනිතවන දරුවා තමන් අවට සිදුවන දෑ ගැන සිටින්නේ විමසිල්ලෙන්, කුතුහලයෙන්. මව තමන්ට බොන්න දෙන කිරි…
ජල දූෂණයේ ගතිකයන්
ජීවයේ පැවැත්මට ජලය නැතුවම බැරි බව පුන පුනා කිවයුත්තක් නොවේ. ඒ වගේම ජලය වැදගත් වන්නේ කොයි ආකාරයටද යන්න ද අමුතුවෙන් පැහැදිලි කළ යුත්තක් නොවෙයි. මේවා අද…
දේශගුණ විපර්යාස සම්බන්ධයෙන් ක්‍රියාකිරීමේදී මානව ශාස්ත්‍රයන්ගේ වැදගත්කම
මානව ඉතිහාසයේ අප මේ ගෙවන යුගය විදහා දක්වන ලක්ෂණ අතරේ දේශගුණ විපර්යාස මුල් තැනක් ගන්නා බව එන්ට එන්ටම පැහැදිලියි. ආක්ටික් ප්‍රදේශයේ මහා ලැව් ගිනි මෙන්ම යුරෝපයේ…
පෘථිවියට ජලය ලැබුණේ චන්ද්‍රයා සෑදීමත් සමග ද?
මේ මහා පොළව මත ජීවය වර්ධනයට මග පාදමින්, එයට(පෘථිවියට) ජලය ගෙන ආවේ අපේ චන්ද්‍රයා නිර්මානයට කළ ව්‍යසනකාරී ඝට්ටනය යයි ජර්මනියේ, මන්ස්ටර් විශ්වවිද්යාලයේ ග්‍රහලෝක විද්‍යාඥ කණ්ඩායමකගේ අධ්‍යනයක්…
පරිසර සංරක්ෂණයේදී ස්වදේශික ජනතාවගෙන් උගෙන ගතහැකි පාඩම්
ස්වදේශීක ජනතාවගේ භූමි තුළ සොබාදහම පරිහානියට පත්වීම අනෙකුත් ප්‍රදේශවලට වඩා සෙමින් සිදුවන බව එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ අනුග්‍රහය ඇතිව සැකසුණු වාර්තාවකින් දැක්වේ. පෘථිවියේ ශාක හා සත්වයන් ඇතුළත්…
චන්ද්‍රයා සෑදුණු අන්දම ගැන අළුත් මතයක්
මුල් කාලයේ පෘථිවිය වසා පැවති දරුණු (ඛනිජ සහ ඓන්ද්‍රීය ද්‍රව්‍ය මිශ්‍රනයක් වන) මැග්මා සාගරයෙන් චන්ද්‍රයා උපදින්නට ඇතැයි යනුවෙන් විද්‍යඥයන් අතරේ නව මතයක් ඉදිරිපත්වී තිබේ. චන්ද්‍රයාගේ සම්භවය…
ගෝලිය උණුසුම්වීම කියන්නේ මොකක්ද?
ගෝලීය උෂ්ණත්වය සහ දේශගුණික විපර්යාස පිළිබඳව බොහෝ දේ අද අපට අහන්නට කියවන්නට ලැබෙනවා. එය එසේ වුව ත්, මේ සිදුවන වෙනස්‌කම් තේරුම් ගන්න උපකාරී වන යන්ත්‍රොපකරණ කීපයක්…
කාබන් ඩයොක්සයිඩ් වාර්තා බිඳහෙලන මට්ටමට ඉහළ යයි
පසුගිය වසර 800,000 තරම්වත් කාලයක නොතිබූ තරමට කාබන් ඩයොක්සයිඩ්(CO2) අපේ වායුගෝලයේ දැන් ඇත. හවායි හී, මෞනා ලෝවා නිරීක්ෂණාගාරයේ ජාතික සාගර සහ වායුගෝලීය පර්පිපාලනය() මගින් සිදුකරණ ලද…
