සංජානනය: සංවේදනය අහිමිවීම
සංවේදනය අහිමිවීම භ්‍රාන්ති හෙවත් මානසික මායාවන් ගෙන ඒමට නම් ඉන්ද්‍රිය සංවේදන හානිය ස්ථිර එකක් වීම පවා අවශ්‍ය නැහැ. අපේ ඉන්ද්‍රිය සංවේදනයන් හීන වන විට අප සැමටම…
සංජානනය: ඔබ මේ මොහොතේත් පසුවන්නේ මානසික මායවෙන්
ඔබ මේ මොහොතේත් පසුවන්නේ මානසික මායවෙන් අවාසනාවන්ත ඉරණමකට ලක් වූ කපිතාන් රොබට් ෆොල්කන් ස්කොට්ගේ 1911 දක්ෂිණ ධ්‍රැව විද්‍යා ගවේෂණායේ බර්ඩි බවර්ස් ද සාමාජිකයෙක්. සතෙක් සීපාවෙක්, ගහක්…
සංජානනය: ඔබේ මොළය යථාර්ථය නිර්මාණය කරන හැටි
ඔබේ මොළය යථාර්ථය නිර්මාණය කරන හැටි ලෝකය වෙත යොමුවුණු කවුළුව තමයි ඔබේ ඉන්ද්‍රියන්. ඔබට බාගදා හිතෙන්න පුළුවන් ඔබේ ඉන්ද්‍රියයන් එම කාර්යය හොඳින් ඉටු කරමින් යථාර්ථය නිවැරදි…
මොළයෙහි කොටස්
කීර්තිමත් New Scientist සඟරාවේ ප්‍රකාශනයක් ලෙස 2018 වසරේ එළිය දුටු THE BRAIN – A User’s Guide ග්‍රන්ථය ආශ්‍රයෙන් සැකසුණු ලිපි පෙළක් පසුගිය සති කිහිපය මුලුල්ලේ සෑම …
මොළය සිතියම් ගත කිරීම: ධූසර ද්‍රව්‍යය ඇතුළත
ධූසර ද්‍රව්‍යය ඇතුළත ඔබට ඇතිවන සෑම සිතුවිල්ලක්ම, ඔබ කරන සෑම ක්‍රියාවක්ම අවසානයේ සලකනු ලැබීමට සිදුවන්නේ මොළයේ මූලික තැනුම් ඒකකය වන නියුරෝන ක්‍රියාවක් ලෙසටයි. මෙකී තුරු ආකාර(tree-like)…
මොළය සිතියම් ගත කිරීම: පසු (අපර) මොළය, මැද මොළය සහ පෙර මොළය
ස්නායු විද්‍යාඥයන් මොළය ප්‍රධාන කොටස් තුනකට බෙදන බවත් මේවා විවිධ වර්ගවල කාර්යයන් ඉටු කරන බවත් අප ගිය සතියේ ලිපියේ සඳහන් කරා. එම කොටස් නම් පසු (අපර)…
පොතු දැල්ලොත් සිහින දකිනවාද?
පොතු දැල්ලෝ(cuttlefish) සත්වයෙකු හැටියට වඩාත් ප්‍රකට ඔවුන්ගේ සංකීර්ණ වෙස්මාරුව මෙන්ම සහකරුවන් ආකර්ශනයටත් ගොදුරු වශීකිරිමටත් උපයෝගීකරගන්නා බහුරූ ප්‍රදර්ශනය හේතුවෙන්ය. දැල්ලන්ගේ(squid) සහ බූවල්ලන්ගේ(octopus) සමිපතම ඥාතීන් වන මේ පොතු…
මොළය සිතියම් ගත කිරීම: විවිධ කොටස්
ඔළුව ඇතුලේ මොනවාද සිද්ධවෙන්නේ කියලා කවදා හරි කල්පනා කරලා තියෙනවාද? නැහැ. නැහැ. සිතුවිලි, අදහස් මතකයන් වගේ දේවල් නෙවෙයි. දෘඪාංග හෙවත් භෞතික ක්‍රියාවලිය ගැනයි ඇහුවේ. ඔබේ ඔළුවේ…
ඔබේ මොළය හඳුනාගන්න: ජීවිත කාලය තුළ ඒ ඒ අවධියේ ඔබේ මොළය
අප කාගේත් ජීවිත කාලය තුළ අපගේ සිරුරේ වෙනත් ඕනෑම කොටසකට වඩා අපේ මොළ විපර්යාසයන්ට ලක්වේ. මේවා පුළුල් ලෙස අවධි පහකට බෙදිය හැකිය. ඒ එක් එක් අවධිය,…
ඔබේ මොළය හඳුනාගන්න: ජීවිත කාලය තුළ ඒ ඒ අවධියේ ඔබේ මොළය
අප කාගේත් ජීවිත කාලය තුළ අපගේ සිරුරේ වෙනත් ඕනෑම කොටසකට වඩා අපේ මොළ විපර්යාසයන්ට ලක්වේ. මේවා පුළුල් ලෙස අවධි පහකට බෙදිය හැකිය. ඒ එක් එක් අවධිය,…
ආතතියෙන් පෙළෙනවිට අප වැඩිපුර පැණි රස හොයන්නේ ඇයි?
අසීරු අවස්ථාවලට මුහුණ දෙද්දී අප චොකලට් සහ වෙනත් කාබොහයිඩ්‍රේට සඳහා අපේ අශාව වැඩිවන්නේ මන්දැයි මොළය ගැන පර්යේෂණ පිරිසක් පැහැදිලි කරයි. කාබොහයිඩ්‍රේට ශරීරයට වඩාත්ම ඉක්මනින් ශක්තිය…
ඔබේ මොළය හඳුනාගන්න: ජීවිත කාලය තුළ ඒ ඒ අවධියේ ඔබේ මොළය
අප කාගේත් ජීවිත කාලය තුළ අපගේ සිරුරේ වෙනත් ඕනෑම කොටසකට වඩා අපේ මොළ විපර්යාසයන්ට ලක්වේ. මේවා පුළුල් ලෙස අවධි පහකට බෙදිය හැකිය. ඒ එක් එක් අවධිය,…
ඔබේ මොළය හඳුනාගන්න: කථනයේ සම්භවය
අපේ විශේෂයවන හෝමෝ සේපියන්න්වරු මහාභිලාෂී නව නිපැයුම් සහ කලාකාමී සංස්කෘතීන් වර්ධනය කරගනිද්දී නියැඩර්තල්වරුන් ඉදිරියට යා නොහැකි ආවෘත අන්තයකට යොමුවූයේ ඇයි? යන ප්‍රශ්නය අප ගිය සතියේ පළවූ…
ඔබේ මොළය හඳුනාගන්න: කථනයේ සම්භවය
කථනය ආරම්ඹ වූ හැටි තර්ක කළ හැකි පරිදි භාෂාව (සෙසු සත්වයන් හා සසදද්දී) මානව වර්ගයාගේ එකම සුවිශේෂ අංගයයි. තවද එය (භාෂාව) මිනිස් අප අතර පහළවීම අනෙකුත්…
ඔබේ මොළය හඳුනාගන්න: අපගේ ධුසර පදාර්ථ පිළිබඳ ඉතිහාසය කෙටියෙන්
මේ මහා පොළොව මත අප වඩාත්ම බුද්ධිමත් සත්වයන් බවට පත්වූයේ කෙලෙසද? අපගේ විශේෂයේ (species) ඉතිහාසය ගැන ආපසු හැරී බලද්දී, සරල වානරයන්ගේ සිට සිතන්නට හැකි මනුෂ්‍යයන් බවට…
