ඩොනල්ඩ් ට්රම්ප් විසින් දේශගුණික අර්බුදය “ලොවට මෙතෙක් එල්ල කළ ලොකුම වංචාව” ලෙස හඳුන්වා දිනකට පසුව, අඩපණ වෙමින් පවතින දේශගුණික ප්රයත්නයට නව ජවයක් ලබා දීමේ අරමුණින්, ලෝක නායකයින් එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේදී ග්රහලොව උණුසුම් කරන දූෂණය අවම කිරීම සඳහා වූ නව ඉලක්ක එළිදක්වා තිබේ.
සැප්තැම්බර් 24 වැනි බදාදා නිව්යෝර්ක් නුවරදී, රටවල් 120ක් සහ යුරෝපා සංගමය හරිතාගාර වායු විමෝචනය අවම කිරීම සඳහා වූ නව ඉලක්ක ප්රකාශයට පත් කළේය. මේ අතරින් වඩාත්ම කැපී පෙනෙන ප්රතිඥාව ලොව ප්රමුඛතම දූෂකයා වන චීනය විසින් ලබා දී ඇති අතර, ඔවුන් 2035 වන විට සිය විමෝචන උපරිම මට්ටමේ සිට 7-10% කින් කපා හරින බවට පොරොන්දු විය.
මෙම නව ඉලක්ක සඳහා විශේෂ සමුළුවක් කැඳවූ එක්සත් ජාතීන්ගේ මහලේකම් අන්තෝනියෝ ගුටරෙස්, එකඟ වූ උෂ්ණත්ව සීමාවන් ඉක්මවා යාම වැළැක්වීමේ ප්රයත්නයන්හි දැඩි ලෙස පසුබෑමකට ලක්ව සිටින රටවලින් “වඩාත් දුරදිග යන, වඩාත් වේගවත්” කප්පාදුවක් සිදු කරන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය.
“ඔබගේ නව සැලසුම් අපට සැලකිය යුතු ඉදිරි පියවරක් ලබා දිය හැකියි,” ගුටරෙස් රජයේ නායකයින්ට පැවසීය. “අපි නව බලශක්ති යුගයක උදාවක සිටින්නෙමු, අප මෙම අවස්ථාවෙන් ප්රයෝජන ගත යුතුයි.”
ගෝලීය උෂ්ණත්වය සෙල්සියස් අංශක 1.5 සීමාවේ තබා ගැනීමේ ජාත්යන්තර ඉලක්කය “කඩා වැටීමේ” අවදානමක පවතින බව මේ සතියේ පිළිගත් ගුටරෙස්, බ්රසීලයේ පැවැත්වීමට නියමිත Cop30 ලෙස හැඳින්වෙන එක්සත් ජාතීන්ගේ දේශගුණික සමුළුව මගින් “අපව නිවැරදි මාවතට ගැනීමට විශ්වසනීය ගෝලීය ප්රතිචාර සැලැස්මක්” බිහි කළ යුතු බව පැවසීය.
“විද්යාව ක්රියාමාර්ග ඉල්ලා සිටිනවා, නීතිය එය අණ කරනවා,” ගුටරෙස් මෑතකදී ජාත්යන්තර අධිකරණයක් විසින් ලබා දුන් තීන්දුවක් උපුටා දක්වමින් පැවසීය. “ආර්ථික විද්යාව එයට බල කරන අතර ජනතාව එය ඉල්ලා සිටිනවා.”
දේශගුණික අර්බුදය සහ ට්රම්ප්ගේ මතභේදාත්මක ප්රකාශ
මේ වන තෙක්, නොවැම්බරයේ පැවැත්වෙන Cop30 සමුළුවට පෙර යාවත්කාලීන කරන ලද විමෝචන අඩු කිරීමේ සැලසුම් ඉදිරිපත් කර තිබුණේ රටවල් ස්වල්පයක් පමණි. දශකයකට පෙර පැරිසියේදී එකඟ වූ සෙල්සියස් අංශක 1.5 උණුසුම් වීමේ සීමාව ලෝකය විශාල වශයෙන් ඉක්මවා යාමට නියමිත අතර, වත්මන් තත්ත්වය යටතේ උෂ්ණත්වය පූර්ව-කාර්මික සාමාන්යයට වඩා සෙල්සියස් අංශක 3ක් දක්වා ඉහළ යා හැකි බවට පුරෝකථනය කර ඇත. මෙය බොහෝ රටවලට ව්යසනකාරී ප්රතිවිපාක ගෙන දෙනු ඇත.
මෙම ගෝලීය ප්රයත්නයට තවදුරටත් බාධා එල්ල වී ඇත්තේ ලොව ඓතිහාසිකව විශාලතම කාබන් දූෂකයා වන එක්සත් ජනපදයේ ක්රියාකලාපය හේතුවෙනි. අඟහරුවාදා එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය අමතා අසත්ය තොරතුරුවලින් ගහන වූ දේශනයක් කළ ට්රම්ප්, පිළිගත් දේශගුණික විද්යාව බැහැර කරමින්, තම රටවල් පිරිසිදු බලශක්ති ප්රභව වෙත යොමු කිරීම සම්බන්ධයෙන් නායකයින්ට දොස් පැවරීය.
“හරිත බලශක්ති න්යාය පත්රය නිසා රටවල් විනාශයේ අද්දරට පැමිණ තිබෙනවා,” යැයි එක්සත් ජනපද ජනාධිපතිවරයා පැවසීය. ඔහු තවදුරටත් දේශගුණික විද්යාව “ප්රෝඩාවක්” බවත්, සුළං ටර්බයින “ශෝචනීය” බවත් පවසමින්, වැඩිපුර තෙල් කැණීම සඳහා එක්සත් රාජධානිය වැනි අනෙකුත් රටවලට බලපෑම් කළ ආකාරය විස්තර කළේය.
“ඔබ මේ හරිත වංචාවෙන් මිදුණේ නැතිනම්, ඔබේ රට අසාර්ථක වෙනවා,” ට්රම්ප් පැවසීය. “ඔබට නැවත ශ්රේෂ්ඨ වීමට අවශ්ය නම් ශක්තිමත් දේශසීමා සහ සාම්ප්රදායික බලශක්ති ප්රභව අවශ්යයි… එක්සත් ජාතීන් විසින් කරන ලද මේ සියලු අනාවැකි වැරදියි. ඒවා කළේ මෝඩ මිනිසුන්.”
ගෝලීය ප්රතිචාර සහ ඉදිරි දැක්ම
දේශගුණික රෙගුලාසි අහෝසි කර, පිරිසිදු බලශක්ති ව්යාපෘති නතර කර, පැරිස් දේශගුණික ගිවිසුමෙන් එක්සත් ජනපදය ඉවත් කර ගත් ට්රම්ප්ගේ ප්රකාශවලට ක්රියාකාරීන්ගෙන් ක්ෂණික හෙළා දැකීමක් එල්ල විය.
“තම ජනේලයෙන් පිටත බලන ඕනෑම කෙනෙක් දේශගුණික විපර්යාස මෙහි ඇති බවත් එය සිදුවෙමින් පවතින බවත් දන්නවා,” ස්වභාවික සම්පත් ආරක්ෂණ කවුන්සිලයේ ප්රධාන විධායක නිලධාරී මනීෂ් බප්නා පැවසීය. “සැබෑ ප්රශ්නය නම්, ඕනෑම වගකිවයුතු නායකයෙකු අපට වෙනත් දෙයක් ඒත්තු ගැන්වීමට මෙතරම් වෙහෙසෙන්නේ මන්ද යන්නයි.”
කෙසේ වෙතත්, ට්රම්ප්ගේ ස්ථාවරය නොතකා, සෙසු ලෝකය දේශගුණික ක්රියාමාර්ග සම්බන්ධයෙන් එක්විය යුතු බව අනෙකුත් දේශගුණික උපදේශකයෝ පෙන්වා දෙති. පසුගිය වසරේ, සූර්ය හා සුළං වැනි පුනර්ජනනීය බලශක්ති සඳහා ගෝලීය වශයෙන් ඩොලර් ට්රිලියන 2ක් ආයෝජනය කර ඇති අතර, එය තෙල්, ගෑස් සහ ගල් අඟුරු සඳහා වූ ආයෝජනය මෙන් දෙගුණයකි.
චීනය මෙම සංක්රාන්තියේදී විශේෂ අවධානයට ලක්ව ඇත. එය ගෝලීය විමෝචනයෙන් තුනෙන් එකකට පමණ වගකිව යුතු නමුත්, ලොව ප්රමුඛතම පිරිසිදු බලශක්ති සුපිරි බලවතා බවට ද පත්ව ඇත. බදාදා චීන ජනාධිපති ෂී ජින්පිං පැවසුවේ 2035 වන විට 2020 මට්ටම් හා සසඳන විට හය ගුණයකට වඩා වැඩි සුළං සහ සූර්ය බලශක්ති ධාරිතාවක් ස්ථාපිත කරන බවයි.
“එක්සත් ජනපදය තමන්වම අඩපණ කර ගනිමින් දේශගුණික අර්බුදයට මුහුණ දීමේ ගෝලීය නායකයා වීමට චීනයට ඉඩ දීම විශාල ඛේදවාචකයක්,” හිටපු එක්සත් ජනපද උප ජනාධිපති අල් ගෝර් පැවසීය. එහෙත්, ට්රම්ප් විසින් ප්රවර්ධනය කරන පොසිල ඉන්ධන මාර්ගය වෙනුවට ලෝකය පිරිසිදු බලශක්ති මාවත අනුගමනය කරනු ඇතැයි තමා ශුභවාදීව බලන බව ඔහු පැවසීය.
කෙසේ වෙතත්, මෙම නවතම ප්රතිඥා මධ්යයේ වුවද, ලෝකය තවමත් 1.5C සීමාව ඉක්මවා යාමේ මාවතේ ගමන් කරමින් සිටී. මාෂල් දූපත් වල දේශගුණික නියෝජිත ටීනා ස්ටෙජ් පැවසුවේ, “බොහෝ ප්රතිඥා මීට වඩා යහපත් විය යුතුයි. ඒවා එසේ නොවන බවට අවංක තක්සේරුවක් තිබිය යුතුයි.”
මෙම පරතරය පියවා ගැනීමේ උත්සාහයක් ලෙස නොවැම්බරයේදී බ්රසීලයේ බෙලෙම් නුවරදී රජයන් නැවත රැස්වීමට නියමිතය. එහෙත්, එම ඇමසන් නගරයේ හෝටල් කාමර හිඟකම හේතුවෙන් නියෝජිත පිරිස් කුඩා විය හැකි අතර, සමුළුවේ ප්රතිඵල පිළිබඳව ද ඇත්තේ අඩු ශුභවාදී බලාපොරොත්තුවකි. පැනමාවේ පරිසර අමාත්ය ජුවාන් කාලෝස් නවාරෝ පැවසුවේ, “ඇත්තම කිව්වොත්, මම දැකලා තියෙන්නේ හිස් වචන සහ තේරුමක් නැති කතා මිස ඉතා සුළු ප්රගතියක්.”
ගාඩියන් පුවත් වාර්තාව ඇසුරෙනි.
තතු 
ප්රතිචාරයක් ලබාදෙන්න