මිරිදිය ජලාසයක දැකිය හැකි විවිධ කලාප
මිරිදිය ජලාශ වනාහී ස්වාභාවික ජල කඳන්ය. ඒවා සෑදෙන්නේ වර්ෂාපතනයෙන්, හිම දිය වී යාමෙන් හෝ භූගත ජලය පෘථිවිය මතුපිටට කාන්දුවීමෙනි. ලූණු සාන්ද්‍රණය 1%ට අඩු ජල කඳන්වල මිරිදිය…
-
ඩෙංගු උණ ප්රථම එන්නතට රටවල් තුනක අනුමැතිය
ලොව පුරා මිලියන ගණනකට බලපාන ඩෙන්ගු උණට මේ වනතුරු අනුමත…
-
ගැලැක්සියක ආවේශය
ඈත අභ්‍යවකාශයේ NGC 1291 නමැති ගැලැක්සියේ සිදවූ අන්තරීක්ෂ ළදරු උත්පාතය…
-
අප වනාහි තරුදූවිලිය
ඈත අහසේ යෝධ තාරකාවල තිබෙන හයිඩ‍්‍රජන් වායු දැවෙන්නේ ඉතා අධික…
සංකල්ප සාර සංග්‍රහය 34: භෞතිකවාදය හෙවත් ලෝකායතවාදය(Materialism)
මහා සංකල්ප ගැන සරලව හා කෙටියෙන් දැක්වෙන තතු ලිපි පෙළහී තවත් ලිපියක් දර්ශනවාදයේ දී භෞතිකවාදය යනුවෙන් දැක්වෙන්නේ, භෞතික ද්‍රව්‍යයෙන් තොර වෙන කිසියම් දෙයක් නොපවතින බව කියැවෙන…
විශේෂාංගය: විශ්වයෙන් 95% කම ඇත්තේ අඥාත ශක්තිය (Dark energy) සහ අඥාත ද්‍ර‍ව්‍යයයි (Dark matter).
අප මිනිසුන් බවට පත්කළ දසමහා විප්ලව
වැඩිවන වායුගෝලීය කාබන් ඩයොක්සයිඩ් ප්‍ර‍තිශතය සහ අපේ අනාගතය
පරමාණුවක හැටි
අභ්‍යවකාශ ගවේෂණයෙන් සැලසෙන සෞඛ්‍යමය වාසි
(updated version – material added) අභ්‍යවකාශ තරනයෙහි අරමුණ සහ අති දැවැන්ත වියදමක් දරා සිදු කෙරෙන එම පරීක්ෂණවලින් ලැබෙන ඵලප්‍රයෝජන ගැන සමහරු සැක පහල කරති. මන්ද එම…
සම රැක බලාගන්නේ කොහොමද?
අපේ ශරීරයේ විශාලතම අවයවය හෙවත් ඉන්ද්‍රිය කුමක්ද? මේ ප‍්‍රශ්නය කිහිප දෙනෙකුගෙන් ඇසුවොත් පිළිතුරු කිහිපයක්ම ලැබුණත්, ඒවා අතරින් බාගවිට නිවැරදි පිළිතුර නොලැබෙන්න පුළුවනි. සිරුරේ විශාලතම අවයවය අපේ…
තල්මසුන් දැවැන්තයන් ලෙස පරිණාමයවී ඇත්තේ මෑතකදීය
ටිරනසොරස්, මෙගලොඩන් වැනි දැවැන්තයන් වඳ වී ගියේ මෙයට වසර මිලියන ගණනකට පෙර බව සිහිපත් කරන විට යෝධාතාව හෙවත් වෘහත්තාව(Gigantism) අතීතයේ සංසිද්ධියක් ලෙස පෙනී යයි. එසේ වුවද,…
මේ මිහිතලය මත ජලය හා එහි වැදගත්කම
මේ මිහිතලය මත ජිවය හට ගැනීමට මෙන්ම එය පවත්වා ගෙන යාමට ජලය අත්‍යවශ්‍යය. බොහෝ ජීවීන් ප‍්‍රධානකොටම සමන්විත වන්නේ ජලයෙහි නිදසුනක් ලෙස මිනිස් සිරුර සාමාන්‍යයෙන් සමන්විත වන්නේ…
මානවයන් සහ ගෝරිල්ලන් අතර වෙනස්කම් සමහරක්
මානවයන් (homo sapiens) සහ ගෝරිල්ලන් යන දෙගොල්ලන්ම පි‍්‍රමාටේස් විශේෂයන් බව අප දන්නේ කලක සිටය. එහෙත් මෑතක සිදු කෙරුණු ජෙනෝම අධ්‍යයනයක් පෙන්නුම් කරන්නේ අප කලින් සිතා සිටියාටත්…
සංකල්ප සාර සංග්‍රහය 33: අභූතය(The absurd)
මහා සංකල්ප ගැන සරලව හා කෙටියෙන් දැක්වෙන තතු ලිපි පෙළහී තවත් ලිපියක් ලෝකය දෙවියන්ගේ නියමය අනුව සැකසුනක් යනුවෙන් බොහෝ ජනයාගේ සිත්සතන් තුල තිබු අචල විශ්වාසය දහනව…
වැසි වහින්න මුල් වෙන්නේ බැක්ටීරියාද?
ක්ෂුද්‍ර ජීවිහු හැම තැනකම සිටිති. අපේ අමාශයේ, අපේ සමෙහි. ඔව්, ඒ විතරක් නොවෙයි අහසේ පවා සිටිති. ජල වාෂ්ප හා අණු හෙවත් අංශු සමගින් වලාකුළුවල ද සජීවී…
ඇත්තටම ඩයිනසෝරයන් ආහාරයට ගන්න ඇත්තේ මොනවාද?
ඩයිනසෝරයන් යනු උරග වර්ගයේ විශාල උප කණ්ඩායමක උරගයන්ය. මෙයට වසර මිලියන 65ක් වන තුරුම, ඔවුහු අපේ ග‍්‍රහලෝකයේ භෞමික පරිසරයන් වසර මිලියන 160ක් තිස්සේ සිය ආධිපත්‍යයට නතු…
අප දුක ශෝකය එළි දක්වන්නේ කෙලෙසද?
මේ ලිපියේ මුල් කොටස ඊයේ තතු හි පළවිය. කියවන්න. දුක ශෝකය යනු විප්‍රයෝගය(loss) අත්දකින විට අප ප‍්‍රතිචාර දක්වන්නේ කෙසේද යන්නයි. දුක ශෝකය යනු විප්‍රයෝගය ගැන…
සන්තාපය, දුක ශෝකය තේරුම් ගැනීම
ඉංගී‍්‍රසියෙන් grief යන වදනට සිංහල තේරුම වශයෙන් කනස්සල්ල, දුක ශෝකය, සන්තාපය, වීස්සෝපය, ඛේදය ආදී වදන් දැක්වෙයි. මේ ලිපියෙන් දැක්වෙන සන්දර්භය තුළ මේ අතුරින් වඩා යෝග්‍යයයි අපට…
සංකල්ප සාර සංග්‍රහය 32: මනස (Mind)
මහා සංකල්ප ගැන සරලව හා කෙටියෙන් දැක්වෙන තතු ලිපි පෙළහී තවත් ලිපියක් ‘මනස’ යනුවෙන් අප දක්වන්නේ කුමක්දැයි කියනවාට වඩා එහි කාර්යයන් විස්තර කිරීම පහසුය. මනස යනු…
පෘථිවිය ඇතුළත යෝධ ලෝදිය පහන, චුම්භක ධ‍්‍රැව පෙරළීමට ලක්කරයි
පෘථිවියේ හරයට(core) ආසන්නයේම ඉහළින් ප‍්‍රවාරණ(mantle) ස්තරයෙහි කලාප දැවැන්ත ලෝදිය (ලාවා) පහන් ලෙස හැසිරිය හැකි යයි විශේෂඥයෙක් කියා සිටියි. එහිදී උණු වූ පාෂාණ කොටස් වාරිකව ඉහළ පහළ…
