ගිය මාසයේ බ්රසීලයේ සාඔ පාඔලෝ නුවරදී නව ලෝක දැක්මක අවශ්යතාව ඉස්මතු කරමින් යුවල් නෝවා හරාරි (Yuval Noah Harari) කළ දේශනයෙන් මතු කළ කරුණු සැලකිල්ලට ගැනීම වටී. ප්රකට සේපියන්ස් කෘතියේ කර්තෘ හා ඉතිහාසඥයෙකු ද වන යුවල් නෝවා හරාරි වත්මන් භූ-දේශපාලනික අර්බුද සහ කෘත්රිම බුද්ධියේ (AI) වේගවත් නැගී සිටීම මානව වර්ගයාගේ අනාගතය හැඩ ගස්වන ආකාරය පිළිබඳව එහිදී මතු කළ ප්රධාන තර්ක සහ පැහැදිලි කිරීම් පහත සඳහන් පරිදි සාරාංශ ගත කළ හැකිය.
1. ලිබරල් ලෝක රටාවේ බිඳ වැටීම සහ “බලකොටු” සංකල්පය
21 වන සියවසේ මුල් භාගයේ පැවති, විශ්වීය වටිනාකම්, ගෝලීය ආයතන සහ ජාත්යන්තර නීතිය මත පදනම් වූ ලිබරල් ලෝක රටාව (Liberal Order) බිඳ වැටෙමින් පවතින බව හරාරි පෙන්වා දෙයි. ඒ වෙනුවට දැඩි තරඟකාරීත්වයෙන් සහ අමු බලහත්කාරයෙන් (Brute force) මෙහෙයවනු ලබන අවුල් සහගත ලෝකයක් නිර්මාණය වෙමින් පවතී.
•ඩොනල්ඩ් ට්රම්ප් වැනි නායකයින් ලෝකය දකින්නේ එකිනෙකාගෙන් වෙන් වූ “බලකොටු” (Fortresses) සමූහයක් ලෙසයි.
•මෙම ක්රමය තුළ රටවල් තාප්ප, තීරුබදු සහ හමුදාමය බාධක මගින් වෙන් වී ඇත.
•ඉතිහාසයට අනුව මෙවැනි බෙදී ගිය ලෝකයක ප්රතිඵලය වන්නේ අසල්වැසියන්ගේ භූමිය සහ සම්පත් ගසාකෑමට උත්සාහ කිරීම නිසා ඇතිවන නිමක් නැති යුද්ධයන් ය (උදා: රුසියාව යුක්රේනය ආක්රමණය කිරීම, ඊශ්රායලය සහ ගාසා ගැටුම).
2. මානව ගරුත්වය අහිමි වීම සහ බලය කේන්ද්ර ගත වීම
පැරණි ලිබරල් ක්රමය තුළ (එය පරිපූර්ණ නො වූවත්) සෑම මිනිසෙකුට ම සමාන ගරුත්වයක් තිබිය යුතුය යන පරමාදර්ශය පැවතුණි. නමුත් නව පශ්චාත්-ලිබරල් ලෝකය තුළ “මම පළමුව” (Me first) සහ “බලවතා නිවැරදිය” (Might is right) යන සංකල්ප රජ වී ඇත.
•ලෝකයේ අනාගතය තීරණය කිරීමේ බලය (Cards) ට්රම්ප්, පුටින්, ෂී ජින්පින් සහ ඊලොන් මස්ක් වැනි අතලොස්සක් අතට පත්ව ඇත.
•සාමාන්ය ජනතාවට සහ කුඩා රටවලට ලෝක දේශපාලනය තුළ හඬක් නොමැති තත්ත්වයක් උදා වී ඇත.
3. කෘත්රිම බුද්ධිය (AI): නවතම “මානව නොවන” බලවේගය
මානව ඉතිහාසයේ පළමු වතාවට මිනිසුන් නොවන බලවේගයක් එනම් AI පද්ධති, ලෝකයේ අනාගතය තීරණය කරන සාධකයක් බවට පත්වෙමින් තිබේ. හරාරි AI අර්ථ දක්වන්නේ මෙසේය:
•AI යනු ස්වයංක්රීයකරණය (Automation) නොවේ: එය ස්වාධීන නියෝජිතයෙකි (Independent Agent).
•AI යනු මෙවලමක් නොවේ: මෙවලමක් මිනිසාට පාලනය කළ හැක. නමුත් AI පද්ධතියකට තනිව ඉගෙන ගැනීමට, තීරණ ගැනීමට සහ නව අදහස් නිර්මාණය කිරීමට (උදා: නව ක්රීඩා උපාය මාර්ග හෝ නව මූල්ය ක්රම) හැකියාව ඇත.
•ආගන්තුක බුද්ධිය (Alien Intelligence): මෙය මිනිසා විසින් නිර්මාණය කළද, එය ක්රියාත්මක වන්නේ අජීවි (Inorganic) ක්රමයකට ය. එබැවින් එය මිනිසාට නො සිතෙන ආකාරයේ විසඳුම් සහ තීරණ ගනු ඇත.
4. මූල්ය සහ ආගමික ක්ෂේත්රවලට එල්ල වන තර්ජන
•මූල්ය පද්ධතිය: AI විසින් මිනිසුන්ට තේරුම් ගත නොහැකි තරම් සංකීර්ණ මූල්ය උපකරණ නිර්මාණය කළ හොත්, කිසිදු පාලකයෙකුට හෝ නියාමකයෙකුට මූල්ය පද්ධතිය පාලනය කළ නො හැකි වනු ඇත. මෙය මහා ආර්ථික අර්බුදයකට මග පෑදිය හැක.
•ආගම: ආගමික ග්රන්ථ (බයිබලය, කුරානය, ත්රිපිටකය ආදිය) අධ්යයනය කර, මිනිසුන්ට හඳුනා ගත නොහැකි වූ රටා හඳුනා ගෙන, නව අර්ථකථන දීමට AI සමත් විය හැක. අනාගතයේදී මිනිසුන් පූජකවරුන් වෙනුවට AI වෙතින් ආගමික උපදෙස් ලබා ගැනීමට පෙළඹිය හැකි අතර, එමගින් නව ආගම් නිර්මාණය වීමේ ඉඩකඩක් ද පවතී.
5. විශ්වාසය පිළිබඳ විරුද්ධාභාසය (The Trust Paradox)
වත්මන් AI තරඟය තුළ භයානක විරුද්ධාභාසයක් පවතී:
•රටවල් සහ සමාගම් එකිනෙකා (මිනිසුන්) විශ්වාස නොකරන නිසා AI තාක්ෂණය දියුණු කිරීමට තරඟ කරයි.
•එහෙත් ඔවුන් තමන්ට සම්පූර්ණයෙන්ම පාලනය කළ නොහැකි, ආගන්තුක බුද්ධියක් සහිත AI පද්ධති විශ්වාස කිරීමට සූදානම් වේ.
•හරාරි පවසන්නේ මිනිසුන් විශ්වාස නොකර, AI විශ්වාස කිරීම විශාල මෝඩකමක් විය හැකි බවයි.
6. බුද්ධිය (Intelligence) සහ ප්රඥාව (Wisdom) අතර වෙනස
බලය යනු සතුට නොවන බවත්, බුද්ධිය යනු ප්රඥාව නොවන බවත් අප තේරුම් ගත යුතුය. මිනිසුන් ඉතා බුද්ධිමත් වුවද, විවිධ මුළාවන් (Delusions) නිසා විනාශකාරී යුද්ධ වල නිරත වේ.
•AI මිනිසුන්ට වඩා බලවත් සහ බුද්ධිමත් වනු ඇත.
•නමුත් AI සතුව ප්රඥාව නොතිබිය හැකි අතර, එය මගින් ද “සුපිරි මුළාවන්” (Super deluded) ඇති කර ගැනීමේ අවදානමක් ඇත.
නිගමනය සහ යෝජනා
හරාරි අවධාරණය කරන්නේ අප තාක්ෂණය දියුණු කිරීමට පෙර “මිනිසුන් අතර විශ්වාසය” ගොඩනැගිය යුතු බවයි.
•AI යනු මනුෂ්යත්වයේ දරුවා වැනිය. දෙමාපියන් බොරු කියන විට දරුවන් බොරු කියන්නා සේම, නිර්මාණකරුවන් සදාචාරාත්මක නොවේ නම් AI පද්ධති ද දූෂිත වනු ඇත.
•බෙදී ගිය ලෝකයක AI තාක්ෂණය පාලනයෙන් ගිලිහී ගොස් මිනිසා විනාශ කළ හැක.
එබැවින්, ව්යාපාරික සහ දේශපාලන නායකයින්ගේ වගකීම විය යුත්තේ හුදෙක් තාක්ෂණය දියුණු කිරීම නොව, සහයෝගීතාවය සහ විශ්වාසය මත පදනම් වූ ලෝකයක් ගොඩනැගීමයි.
තතු 
ප්රතිචාරයක් ලබාදෙන්න